Kitabın Çocuğu

            Marcel Proust, “Bize yaşanmamış gibi gelen çocukluk yıllarımızda, çok sevdiğimiz bir kitapla geçirdiğimiz günler kadar dolu dolu yaşanmış başka bir zaman belki yoktur. ” diyor. Proust’a göre, çocukken okuduğumuz kitapları özlerken bir kitaba gömülüp tamamen uzaklaştığımızda okumamızı bölen, hatta o an en çok kızdığımız şeyleri özlüyormuşuz.

            Bir süreliğine yeniden çocuk olsak ve en sevdiğimiz kitabımıza dalsak mesela… Kapıdan başını uzatıp “ Meyve soydum, getireyim mi? ” diyen annemizin sesi bizi yine deli eder mi? Çünkü harikalar diyarındaki bay tavşanı  kaçırdı sesi. Sanmam. Tersine hoşuma giderdi. Zaman yavaşlar, büyümemiş hissederdim kendimi.

              Çocukken herkes bir an önce büyümek ister ya, ben de isterdim; kim istemez ki? Maceralar yaşayayım, herkesi kendime hayran bırakayım, hiçbir şeyden korkmayayım, bütün dilleri konuşayım, çok ama çok sevileyim…

              Oysa o zaman öyle bir yaştasın ki kaçıp uzaklara gideyim desen varabileceğin tek yer bahçe duvarı. Diyelim ki yüreklisin; atladın, iki sokak öteden kös kös geri dönerdin. Çocuktuk sonuçta, nereye gidebilirsin ki?

            Zamanı hızlandırıp yeryüzünü şahsi alanın haline getirmenin en garantili ve güzel yolu kitap okumaktı. Kitaplar seni alıp götürürdü. Bahçe duvarından atlamana gerek kalmazdı. Denizkızı olup balıklarla yarışırdın. Öyle eğlenirdin ki sonradan çekeceğin acılar aklına bile gelmezdi, '' Bana bir şey olmaz! ''derdin, masalların sonunu değiştirmeye muktedir sanırdın kendini. Kızılderili çocuklarla dost olup dağları keşfe çıkardın. Hem iyi kalpliydiler, hem de türlü çeşit harikulade şey biliyorlardı. Robinsonculukta birinciydin. Su arardın, çakıl taşlarını sürterek ateş yakmaya çalışırdın; kolay değil, ıssız adaya düşmüşsün. Kılıcını kuşanıp şövalyelerle düello eder, define adaları keşfederdin. Tom Sawyer'la yeraltı dehlizlerine dalar, Huckleberry Finn gibi çıplak ayakla serserilik ederdin. Ok ve yay kullanmakta üstüne yoktu. Mary Poppins’le uzak diyarlara uçardın; rüzgâr eteklerini savururdu. Brooklyn’de bir ağaç olurdun.

             Hepsi sendin. Kütüphanende kaç kitabın varsa senin de o kadar kişiliğin, o kadar maceran vardı. Ne kadar okumuşsan o kadar çoktun. Kitaplar yaşamın yerini tutmazdı; ama yaşamı sınırsız biçimde zenginleştirirdi. Peter Pan ile gökyüzünde uçmak sizce de cazip değil mi?

            Çok kitap okursak bize kitap kurdu ismini takarlardı. Kıvrım kıvrım kitap sayfaları arasında geziniyoruz, bir sürü kitabımız var. Mükemmel bir şeydi bizler için.

              Kitap, bize çeşitli bilgiler veren, karanlık gecelerimizi aydınlatan güzel bir arkadaştı. Yorgan altında fenerle kitap okumak ne tatlı gelirdi, kızgın anne ve babamızın sesine rağmen. Hem de öyle güzel bir arkadaş ki bize hiç yalan söylemezdi. Bizi hiç aldatmazdı. Bizim en iyi dostumuzdu.

            Geceleri pencere kenarından dışarıyı gözlerdin, yeşil kıyafetli bir çocuğun gelip camı tıklatmasını beklerdin. Kapı kenarlarından, koltuk arkalarından bizi bay tavşanın izlediğini sanıp peşinden koşardın.

            Yeni kelimeler öğrenir diğer çocukların yanında kullanırdın, ben bak ne öğrendim dercesine. Bilgiliydin sen, daha çok okuyup daha çok öğrenmeliydin. En çok en fazla sen bilmeliydin.

              Mis gibi de kokardı kitap. Uyuyakalırdık yüzümüzde, yanağımızda, elimizde. Kim bilir hangi düşlerde, maceralarda; kiminle?

              Kitaplar bizim evimizdeki düş makinalarıydı. Okuduğumuzu kurgular, kimi sevdiysek o olur, maceradan maceraya koşardık. Kılıç kuşanır, at biner, denizlerin en cesur kaptanı olur; kocaman bir ülkenin en güzel prensesi veya prensi olurduk.

               Yanımızda kitabımız varsa asla yalnız sayılmazdık. Kül kedisi ile oturur üvey annesini ve kız kardeşlerinin gelmesini beklerdin. Güzel ile çirkinden kaçardın. Sen buydun, en sevdiğin kitabın içinde beliriveren biriydin. Sayısız ülke görmüş, sayısız macera yaşamıştın. Daha fazla görmeli, daha fazla yaşamalıydın.

              Bir kitaptı sana bunları yaşatan, gösteren. Yüzleri eskimiş, sayfaları dağılmış çocukluk kitaplarımızı karıştırırken gülümsememiz bundandı. Çocuk kitapları değildi onlar, kitapların çocuğuyduk biz.

Açıklama: Bu yazım daha önce bir dergide yayımlanmıştır. Ben sizlerle de paylaşmak istediğim için blogumda yayınlıyorum. Düşüncelerinizi ve görüşlerinizi paylaşırsanız sevinirim. 

Okumaya Devam Et ↬

Bağ Bozumu - Paul Verlaine

Başımızdan bir şarkıdır yükselir 

Belleğimizin yok olduğu an. 

Kanımızın şarkısıdır duyulan 

Ki uzak bir musiki gibi gelir.

Dinleyin bu kanımızdır ağlayan, 

Ruhumuz bizi terkedip gidince, 

O ana dek işitilmeyen ince 

Bir ses gelir başlar başlamaz susan.

Ey şarap, kan; kızıl üzüm kanının 

Kara damar şarabının kardeşi, 

Tanrısal iksirleri insanların.

Şarkı söyleyin, ağlayın, belleği 

Ruhu atın; karanlıklara değin 

Garip bedenimizi sürükleyin

Paul Verlaine

Okumaya Devam Et ↬

Jurnal #10 : Bir zamanlar Levla, şimdilerde bolca Özlem!

  Öncelikle bu öylesine bir yazıdır, sonuçta çok ciddili işler de gördük buralarda ama arada bir böyle biz bize sohbet de etme ihtiyacı duyuyorum. Bilindiği üzere okul değiştirdikten sonra blogtan baya bir uzak kalmak zorundaydım. Malum biraz ağır geldi dersler, öncekine göre baya ağır. Tabi ki bir sene daha bitti, daha da güzeli oldukça iyi biten bir yıl yaşadım. İyi kısmı sadece okul ve kariyer üzerine olan kısım, kişisel yaşamım pek de iç açıcı değildi. Twitterdaki o iç karartıcı onlarca yazdıklarım ile birçoğunuzu darlamış bile olabilirim ki biliyorum yaptım. Pek hoş geri dönüşler de aldım, zamanla :) 

   Şimdi bunları şu köşeye bırakalım ve neler var anlatmaya başlayalım. Öncelikle dün bir yıl daha yaşlandım ve grip ile girdik yeni yaşıma. Birlikte nice mutlu yıllarımıza dedik ama umarım ciddiye almamıştır da beni çabuk bırakır. Şu sıralar bir durgunluk dönemindeyim ve bir yaş daha almak bunu daha bir durgunlaştırdı denebilir. Ayıca bir durgunluk dönemini de dil konusunda yaşıyorum. Dil öğrenmeyi çok seviyorum demiştim ama bu kez yeni başladığım ile artık bunu demeyi bıraktım. Çünkü bu kez beni çok zorladı ve güzelim CV'me beşinciyi ekleyemedim diye daha bir canım sıkılıyor. Ocaktan sonra dil çalışmak işkence gibi geliyor hatta nasıl bir zorladıysa istek falan kalmadı bende. Tabi yine boş durmadım ve dil çalışamıyorsam yeni bir şeyler bulayım kendime dedim ve yeni bir şey bulamayınca müzik konusunda tekrar bir kendimi geliştirmeye karar verdim. Ama dedim ya, iç karartıcı birkaç olay sayesinde moralimi tutan kolonların altında kalan ben müzikle yarı yolda ayrılmak zorunda kaldım. Yine de bu dönemde tek dayanağım laboratuvar dersim oldu, diğer dersleri bir kenara bırakıp kafamı onunla ayakta tuttum. Sonuç olarak gayet tatmin edici bir okul dönemi yaşadım ama iç dünyamın karmaşılığı o sevinci uzun sürdürmedi. Vakit buldukça da okudum; şiirler, romanlar, öyküler, makaleler... Aklımı oyalamak için tüm yollara başvuruyorum. Kısa bir süre sonra sizle birkaç kitaptan, birkaç da şarkıdan konuşacağız. 

   Gelelim edebiyat hayatıma ki bu daha da durgun şu sıralar. Son yazdığım şiirden sonra elim kaleme gitmedi, kaleme gitse kalem deftere çizemedi. Bir durgunluk çağı yaşıyoruz ki inşallah bunun sonunda ilerleme çağına geçeriz. Şayet yazmaktan başka bir iş de bulamıyorum bu tatil. Halen okuyorum ama aklım hep kalemde, bir iki dize koysam şuraya benden mutlusu olmaz ama nerde o günler! Neyse efenim, o bu şu derken baya da iç dökesim gelmiş benim, annem de hazır evdeyken azıcık da onun içini karartayım :) 

   Bu arada şunu da dinle, bunu da oku, şöyle de yap dediğiniz varsa bekliyorum. Ah, bir de başım dertte dediğim dil de Rusça, öneriniz varsa çok sevinirim. E o zaman bir klasik olaraktan:

Biz hep buralarda görüştük, bir daha görüşelim. Hoş kalın!

Okumaya Devam Et ↬

Kaçışa Gazel - Federico Garcia Lorca

Birçok kere yitirdim denizde kendimi

Yeni kesilmiş çiçeklerle dolu kulaklarım

Dilim sevgiyle, acıyla dolu.

Birçok kere yitirdim denizde kendimi

Bazı çocukların kalbinde yitirdiğim gibi.

Kimse yoktur duymasın öpüşürken

Yüzü olmayan insanların gülümseyişini

Kimse yoktur dokunurken bir bebeğe unutsun

Durgun kafataslarını atların.

Çünkü aranır alında güller

O katı görünüşünü kemiklerin.

Başka işe yaramaz erkeğin elleri

Toprağın altındaki köklere benzemekten.

Bazı çocukların kalbinde yitirdiğim gibi

Birçok kere yitirdim denizde kendimi.

Gidiyorum aramaya, suyu bilmeden,

Beni çürütecek, ışık yüklü ölümleri.

Federico Garcia LORCA

Okumaya Devam Et ↬

Suskun - Ahmed Arif

Sus, kimseler duymasın.

   Duymasın ölürüm ha.

   Aydım yarı gecede

   Yeşil bir yağmur sonra...

   Yağıyor yeşil.

   En uzak, o adsız ve kimselersiz,

   O yitik yıldızda duyuyor musun?

   Bir stradivarius inler kendi kendine,

   Yayı, reçinesi, köprüsü yeşil.

   Önce bendim diyor ve sonra benim...

   Ölümsüz, güzel ve çetin.

   Ezgisidir dolaşan bütün evreni,

   Bilinen, bilinmeyen ıssızlıkları.

   Canımı, tüylerimi sarmada şimdi

   Kendi rüzgarıyla vurgun...

   Sarıyor yeşil.

   Rüya, bütün çektigimiz.

   Rüya kahrım, rüya zindan.

   Nasıl da yılları buldu,

   Bir mısra boyu maceram...

   Bilmezler nasıl aradık birbirimizi,

   Bilmezler nasıl sevdik,

   İki yitik hasret,

   İki parça can.

   Çatladı yüreği çakmaktaşının,

   Ağıyor gök kuşaklarının serinliğinde

   Çağlardır boğulmuş bir su...

   Ağıyor yeşil.

   Yivlerinde yeşil güller fışkırmış,

   Susmuş bütün namlular...

   Susmuş dağ,

   Susmuş deniz.

   Dünya mışıl-mışıl,

   Uykular derin,

   Yılan su getirir yavru serçeye,

   Kısır kadin, maviş bir kız doğurmuş,

   Memeleri bereketli ve serin...

   Sağıyor yeşil.

   Aydım yarı gecede,

   Neron, çocuk kitaplarında çirkin bir surat,      

   Ve Sezarsa, bir ad, yıkıntılarda.

   Ama hançer taşı sanki

   Koca Kartaca!

   Hani, kibrit suyu vermişlerdi üstüne

   Bak nasıl alıyor, yigit,

   Binlerce yıl da sonra

   Alıyor yesil.

   Vurur dağın doruğundan

   Atmacamın çalkara,

   Yalın gölgesi.

   Kuş vurmaz, tavşan almaz,

   Ama aç, azgın

   Köpek balıklarıydı parçaladığı

   Bak, Tiber saygılı, suskun.

   Bak nilüfer dizisi zinciri.

   Bunlar bukağısı, kolbağlarıdır,

   Cihanın ilk umudu, ilk sevgilisi,

   Ve ilk gerillası Spartakus'un.

   Susuyor yeşil.

   Sus, kimseler duymasın,

   Duymasın, ölürüm ha.

   Aymışam yarı gece,

   Seni bulmuşam sonra.

   Seni, kaburgamın altın parçası.

   Seni, dişlerinde elma kokusu.

   Bir daha hangi ana doğurur bizi?

   Ruhum...

   Mısra çekiyorum, haberin olsun.

   Çarşılarin en küçük meyhanesi bu,

   Saçları yüzümde kardeş, çocuksu.

   Derimizin altında o olüm namussuzu...

   Ve Ahmedin işi ilk rasgidiyor.

   İlktir dost elinin hançersizliği...

   Ağlıyor yeşil.

Ahmed Arif

Leylim Leylim isimli bir araştırma yazımıza bakmak ister miydiniz?

Daha fazla Ahmed Arif için tık

Okumaya Devam Et ↬

Kafka ve Descartes - Bir Kurgu Denemesi

            Kafka, günlerdir mektup yazdığı masadan yavaşça belini doğrulttu. Günlerdir yazıyor, kendi kendine konuşuyor, oturuyordu. Yalnızdı ve en çok yalnızken yazılıyordu.

            “ Odamda günlerdir yalnızım, ziyanı yok dünyada da yıllarca yalnız değil miydim? İstediğim şey imkânsız olsaydı, istemezdim. Şimdi daha mı az duyarlı olmaya başladım acaba? ” Etrafına bakındı ve tekrar masasına göz gezdirdi.

            “ Şu anda çekilmez bir haldeyim. Yorgunum, uykusuz, hüzünlüyüm. Sanki bir şey beni engelliyor ve özgürleşemiyorum. Yüzerek bu yaşamın dışına çıkmayı yeğlerdim. Dün, bugün, hep berbat. Neden? ”  Masadan kalkıp üzerine bir ceket aldı. Dışarı çıkmayı düşündü, çıktı. Nereye gideceğini bilmiyordu, düşünmek de istemiyordu.

             İnsanların yüzüne bakmadan, ona çarpmalarına aldırmadan geçip gitti aralarından. Yol üzerinde tenha bir yerde bir bank gözüne ilişti. Usulca gidip oturdu. Etrafına hızlıca göz gezdirdikten sonra kafasını elindeki kâğıtlara eğdi. Kendi kendine konuşmasına kaldığı yerden devam etti.

“Herkes beraberinde taşıdığı bir parmaklığın ardında yaşıyor.”

“Analiz etmek, korku doğurabilecek bütün olaylara karşı kendini hazırlamaktır.”

            Kuşkuyla irkildi Kafka, bankın boş köşesine ilişmiş adama göz ucuyla baktı. Ardından kafasını eğip konuşmasına devam etti.

“İnsan aslında nelere sahip olduğunu bilmeyen bir kapitalist.”

“Zor şeylerin daha güzel olduğuna inanmak, ölümlülerin ortak yanlışıdır.”

“İnsanlığı kendine mihenk taşı yap; şüphe edeni şüpheye, inananı inanca götürür bu taş.”

“Her şeyden şüphelen. Eğer gerçeği gerçekten bilmek istiyorsan yaşamında bir kez olsun bütün şeyler hakkında şüphe et.”

“Şimdi ve bundan sonra, sana ve kendime itiraf etmekte hala fazlasıyla zorlandığım bazı şeyleri suskunlukla geçiştireceğim.”

“Talihin her gün bir sıkıntı verdiği birini neşeli olmaya kandırmanın kolay olmadığını çok iyi biliyorum. Önemli olan akıllı olmak değil, aklı yerinde ve zamanında kullanmaktır.”

“Us, ancak bir destek olmaktan çıkınca özgürlüğe kavuşur. Ne var ki duygularımızla yaşamıyoruz her zaman, acınacak durumdaki aklımızla yaşamayı daha doğru buluyoruz.”

“İnsanın en büyük saadeti aklını doğru kullanmasına bağlıdır. Mükemmel olmayan bir varlıkta mükemmel varlık düşüncesinin varlığı, mükemmel bir varlığın var olduğunu gösterir. Mükemmel bir varlık varsa ve düşünce gerçek ise çevremdeki her şey de gerçektir.”

“Ne dediğinizi gerçekten anlayamıyorum bayım. Bir tek şey biliyorum: Gürültü, patırtı istemiyorum, karanlık olsun istiyorum, bir yerlere gizleneyim diyorum, bunu istiyorum işte, bunu arıyorum, bunun ardından gideceğim, elimde değil.”

“Düşünüyorum, öyleyse varım. Düşüncelerimi sizinle paylaşıyorum.”

“Söyleyecek söz bulamıyorum, ne yapayım. Öyle bir sessizlik çöktü ki bu sessizliğin içine seslenemiyor insan.”

“Bir insanda bir şey görmüşsek ve bu şey bizi aynı anda başka insanlarda gördüğümüz bir şeyden daha fazla çekiyorsa ruhumuz öyle bir hâl alır ki doğanın kendisine bahşettiği iyiyi arama hissiyle yalnızca o insana yönelir ve o iyiyi bizim sahip olabileceğimiz en büyük nimetmiş gibi gösterir.”

“Ah, Milena… Ondan bahsediyorsunuz. Tanıyor musunuz onu?”

“Bir çiçeğin güzelliği bile bizde ona bakma isteği uyandırır, bir meyveninki ise yeme isteği. Ama en kuvvetlisi, insanın öteki yarısı olduğuna inandığı bir insana ait gördüğü meziyetlerdir. Bizi ilgilendiren şeylerde yanılmaya ne kadar yatkın olduğumuzu ve dostlarımızın yargıları bizden yana olduğunda da bu yargıların ne kadar kuşku götürür olması gerektiğini biliyorum.”

“Bu dünya için kendini paralaman gülünç.”

“Övülmeye değer tek şey erdemdir. Ancak zayıf ve alçak ruhlardır ki kendilerine gerektiğinden fazla değer verir ve üç damla su ile ağzına kadar dolan gemilere benzerler. Ancak ben onlardan değilim. Yazıyor musunuz?”

“Yazmak, mutlak bir yalnızlıktır, kişinin kendi benliğinin soğuk boşluğuna düşmesidir. Kelimeler sihirli formüllerdir.”

“Dünyada yazılarımı okumaya tenezzül edecek çok az insan bulunduğunu görme bıkkınlığı ve tatsızlığı beni ihmalkâr yapmasaydı, belki de şimdi başka bir şey de yazmak isterdim...”

“Gitmeliyim bayım. Size iyi günler.”

“Hoşça kalın.”

            Kafka kalkacak olduğu banktan birden arkasına döndü ve bu Fransız görünümlü düşünüre ismini sordu:

“İsminizi öğrenebilir miyim? “

“René Descartes bayım, Descartes.” 

             Kafka kendi adını söylemeden arkasına döndü ve hızlı adımlarla evinin yolunu tuttu.

***

Açıklama: Bu metin Kafka ve Descartes'in sözleri ile kurgulanmış bir karşılaşma anıdır. Gerçekte ne aynı zaman diliminde yaşamış ne de aynı mekanlarda bulunmuşlardır. Kitaplarında geçen sözler üzerine kurgulanan bir kısa öyküdür. Bu yazım daha önce bir dergide yayınlandı ve ben sizlerle de paylaşmak istedim. Görüşlerinizi belirtirseniz çok sevinirim. Hoş kalın.

Okumaya Devam Et ↬

Belki Yine Gelirim - Ahmet Telli

Dudaklarımı kanatırcasına ısırıyorum günlerdir

her sözcük dilimin ucunda küfre dönüyor çünkü

Bir gök gürlese bari diyorum bir sağnak patlasa

bitse bu sessizlik, bu kirli yapışkanlık bitse

ama bir tufan az mı gelir yoksa yine de 

yırtılan ve parçalanan birşeyler olmalı mutlaka

hiç durmadan yırtılan ve parçalanan bir şeyler

Oysa ne kadar sakin bu sokaklar ve bu kent

ne kadar dingin görünüyor bana şimdi gökyüzü

Gidenler nerde kaldılar, özledim gülüşlerini

bir kenti güzelleştiren yalnız onlardı sanki

onlardı çocuklara ve aşka ölesiye bağlanan

kadınları güzelleştiren herhalde onlardı

'Tükürsem cinayet sayılır' diyordu birisi

tükürsek cinayet sayılıyor artık

ama nerde kaldılar, özledim gülüşlerini onların

Uzun uzun bakıyorum kıvrılan sokaklara

tek yaprak bile kımıldamıyor nedense

ve tek tek söndürüyor ışıklarını varoşlar

alnımı kırık bir cama yaslıyorum, kanıyor

kanımın pıhtılarında güllerin serinliği

ve fakat bir cellat gibi yetişiyor pusudaki

Dilimin ucunda küfre dönüyor her sözcük

Yaşamak neleri öğretiyor, düşünüyorum

okuduğum bütün kitaplar paramparça

çıkıp dolaşıyorum akşamüstleri bir başıma

bir uçtan bir uca yalnızlıklar oluyor kent

bulvar kahvelerinin önünden geçiyorum

sırnaşık aydınlar, arabesk hüzünler

bir gazete sayfasında sereserpe bir yosma

Sesler gittikçe azalıyor, kuşlar azalıyor

ve ne zaman yolum düşse vurulduğun yere

kızgın bir halka oluyor boynumda o sokak

Hüznü yalnız atlarımız duyuyor artık

biz çoktan unutmuşuz böyle şeyleri

ama içimde bir sırtlanın dalgın duruşu

ve dilimin ucunda küfre dönüyor her sözcük

İçimde zaptedilmez bir kırma isteği

dizginlerini koparan bir at sanki bu

soluk soluğa kalıyorum her sonbahar

ve sevgilim ne zaman hoşgörülü olsa

bir yolculuk düşüyor aklıma, gidiyorum

bütün gençliğim böylece geçip gitti işte

ama hala bir şeyler var vazgeçemediğim

Hangi duvar yıkılmaz sorular doğruysa

birgün gelirsek hangi kent güzelleşmez

şiirlerim bir dostun vurulduğu yerde yakıldı

geri almıyorum külleri yangınlar çıksın diye

Devriyeler çıkart şimdi, bütün ışıklarını söndür

sorduğum hiçbir soruyu geri almıyorum ey sokak

ve dilimin ucunda küfre dönüyor her sözcük

Dudaklarımı kanatırcasına ısırıyorum günlerdir

bir gök gürlese bari diyorum bir sağnak patlasa

bitse bu kirli ve yapışkan sessizlik, hiç gitmesem

oysa ne kadar sakin sokaklar, kent ve bütün yeryüzü

ipince bir su gibi sızıyorum gecenin tenha göğüne

sessizce çekip gidiyorum şimdi, sessiz ve kimliksiz

Belki yine gelirim, sesime ses veren olursa bir gün

Ahmet Telli

Okumaya Devam Et ↬