Jurnal #16 : Yittiği Yere Kadar

Görsel: Füruğ Ferruhzad

 Sayın okuyucu, dilersen bundan uzaklaşıp gidebilirsin bir sonraki yazıya; çünkü bu biraz Levla'dan Levla'ya mektup olacak, yanlış anlama özel değil meselemiz sadece iç bunaltıcı olmasının yanı sıra karmaşık bir zihin bulanıklığına tanık olacaksın. Kopuk yazmalarım meşhurdur ama burası biraz kaosu andırıyor, yine de sen bilirsin tabi. Okuyacaksan arada durup başa alabilirsin veya baktın sarmıyor kapat geç yahu ben bile okumuyorum çoğunu. 

 Uzak kaldık blogumuzdan, kağıttan, kalemden ama en çok da kendimizden Levla. Eski kadar yazıya sarılmıyoruz sanırım, belki de sadece unutmamak için yazıyoruz bunları? Jurnaller günlüğüme düştüğüm notların dışında kendime yazdığım mektuplar olmaya başlıyor artık. Sayısını yine unuttum ama birkaç kere tekrarladığımdan eminim bu durumu, on altıncı jurnali yazıp yazıp sildim. Eskisi kadar kaçmıyoruz diyordum acılardan, gerçeklerden ama öyle değilmiş, avutuyormuşuz kendimizi Levla. Burası not defterinden ziyade kendimizi resmettiğimiz bir alandı ya hani, o resme bakmak artık bizi yoruyor sanırım. İnsan ezbere bildiği çirkin bir yüzün ayrıntılarına dönüp durup bakmaktan da usanıyor ya neticede, hak vermek lazım. Yaşlandığımızı veya büyüdüğümüzü -ne dersek diyelim işte adına, bana göre de içimin geçmesi mesela ama bunu dile getirmemek lazım- nasıl anlarıza kafa yoruyoruz birkaç gündür, durduk yere o raftan düşüp zihnimizi bulandırmadı bu düşünce biliyorsun, bir süredir dördüncü kere aynı kitabı okuyorsun. Her seferinde o sayfada durup dalıyorsun. Dur şimdi, onu hatırlatmak lazım mı bilemedim zaten ezberinde değil miydi o senin? Unutmuşumdur, bir daha üzerinden geçelim.

"Ne dersek diyelim, ne iddia edersek edelim, dünya gerçekten çekip gitmeden çok öncesinde terk ediyor bizleri.

 Daha önce en çok meraklısı olduğumuz şeylerden, günün birinde artık gitgide daha az söz eder oluveririz, ille de konuşmak gerektiğinde de zorlanırız. Hep kendi sesimizi duymaktan gına gelmiştir... Kısa keseriz... Vazgeçeriz... Otuz yıldır konuşup duruyoruzdur zaten... Haklı çıkmayı bile umursamamaya başlarız. Zevkler arasında kendimize ayırdığımız o küçük yeri bile koruma arzusunu yitiririz... Kendimizden iğreniriz... Azıcık karnını doyurmak, birazcık ısınmak ve hiçbir yere varmayan yolda giderken mümkün olduğu kadar çok uyuyabilmek artık yetiyor da artıyordur bile. Yeniden bir şeylere ilgi duymak için başkalarının önünde takınacak yeni surat ifadeleri bulmak gerek... Ancak artık repertuarımızı değiştirecek gücümüz kalmamıştır. Eveleyip geveleriz. Onların, yani dostların arasında kalabilmek için bin türlü numara ve bahane ararız, ancak ölüm de artık buradadır, leş kokulu, yanı başımızda, artık daima orada kalacaktır, bir el pişpirik kadar bile gizemi kalmamış olacaktır. Gözümüzde bir anlam ifade etmeye devam eden tek şey olarak ufak tefek üzüntülerimiz kalmıştır, sözgelimi o küçük şarkısı bir Şubat akşamı ebediyen susan Bois-Colombes’daki ihtiyar amcamızı henüz sağken ziyaret etmeye bir türlü zaman ayıramamış olmanın üzüntüsü. Yaşamdan geriye sakladığımız bir bu kalmıştır. Yani bu ufacık korkunç pişmanlık, gerisini ise, az çok yolda kusmuşuzdur, epey çabalayarak ve zorlanarak da olsa. Artık kimsenin geçmediği bir sokağın köşesindeki eski püskü bir anı fenerine dönüşmüşüzdür."

(Gecenin Sonuna Yolculuk, Louis Ferdinand Céline, Yapı Kredi Yayınları, 22.Baskı, s.468.) 

 Terk mi ediliyoruz, yoksa kasıtlı olarak biz mi bırakıyoruz kısmı daha ilk cümleden beynimi ağrıtmaya başlamıştı hatırlıyor musun? Genellemeyi geçip kendimize baktığımızda da bir hayli karışmıştı ortalık, duvarın cevap verdiği gündü sanırım. Bir şeyler oldu ama neyse onu geçelim, sonra düşünürüz bunları. Yaşlanmak mı yoksa büyümek mi yoksa olgunlaşmak mı yahu bunu geçtim, içim geçti diyoruz derken birden durdum.

 Hayatı bazen çok kolay bir şekilde biz bırakıp gidiyoruz Levla, çok canımız yanıyormuş diyerek acımıza kol kanat gerip içimize gömüldükçe geçen dakikaların boşluğuna mı yoksa yaşanacak ama yaşanılamayan anların sayısına mı borçlu kaldık? Oysa ölüm diye bir uçurumun kıyısında oyalanıyorduk, unuttun mu? Hatırlamak değerli, unutmak yorucu, bir o taraftayız bir bu tarafta; oyalanmalıyız, bir noktada durup izleyerek dengede duramayız o kıyıda, sahi denge diye bir şey yoktu sende, bu kısım imkansız o zaman. Bir kısım uğraşlara başlayıp devam ettirememek de değil hani kast ettiğimiz; devamlı olabilmek önemli, asıl bunu başarmalıyız. Sekteye uğrayabilir ama durup tekrar başına geçmeyi bilmeliyiz. Artık repertuarımızı değiştirmeliyiz dediğimiz anda o gücü bulmak lazım ya hani, biliyorsun işte ne dediğimi -kaçmak çözüm değil demiştik- yap gitsin. Daha da yaşlanmadan geçip bir şeyler yapmalıyız demek lazım sanırım, yoksa kimse inanmıyor olan bitene, duvarlar bile üstün körü bir inkara girişiyor. Sonra o eski püskü fenerin birkaç yüzü aydınlatması ümidine bağlı kalamayız, biliyorsun. 

 Bir mektup yazdık, oradan başladı her şey aslında; bloga resmetmekten korktuğumuz o yüzü tekrar görmeye böyle geldik. Susmak yerine konuşmayı seçtiğim ilk zamandı bu, iyi bir başlangıç sayılmazdı lakin yine bir başlangıç fena olmadı yahu kaç senedir susuyoruz. Bazı şeyler konuşulmalı dedikçe sustuğumuz o kutuyu kapamanın ne anlamı vardı, onlar senin birer parçan diyene korku dolu gözlerle bakacak kadar neyin vardı ah Levla?

 Kutu fazla aralanmadı ama en azından içinde artık ne olduğundan eminiz; bir denizim vardı, sonra bir arzum, bir de bir miniğim. Ruh denen o sisin içinde kayboldukça ovaladığım penceremden etrafı göremiyorum. O parka bakamıyorum, o çocuk gülüşleri doldurmuyor kulaklarımı, gidenlere ağıtlar yakıyor arkada birileri -bu sesi durdurmalarını söyledim defalarca ama olmuyor. Bir sızının parçaları batıyor ayak uçlarında gezinen o kıza, bak yine çipil çipil gözleri ama işte bu kadar görünüyor o bulanıklıkta, kollarını sallaman sisi dağıtmaya yetmiyor, bazen kanatlarının olmasını çok istiyorsun.

 Bak yine takıldık boya kutusuna, yine boyanmadı değil mi o duvarlar, yaşamdan geriye ne sakladın dediklerinde göstereceğiz bunları diye mi boş olmasına rağmen ısrarla orada tutman? Geride ahuzar olanlar bıraksak da bir şekilde unutmaya meyil ettik hep, yittiği yere kadar eski bir hikaye tutturduk. Ben ölmeyi beceremem Levla ama her hayalimi parmaklarımın arasına gömmeyi bildim. Boynundaki o kesiklerin sebebi belki de bunlardır, her zaman dikkatsiz biri oldun. İzdüşümü birkaç adım attık önce, bazen kıyının da kıyısında olmak yaşıyorum hissi verir ümidiyle, o rüzgarın saçlarına değmesini izledim. Savrulanlar saç telleri yerine birkaç zincirmiş, gün ağarınca parıltısı cezbetse de artık hoşumuza gitmiyor. 

 İstediğimiz o kentin sokaklarında birkaç ses duyma arzusu belki de bizimkisi, yine yaşıyor değil de sıkışmış kalmış hissi duyuyoruz ya hani işte o sivri köşelerden uzak durmak lazım Levla.

   Her şeyin bir zamanı var. Gecikmişliklerimizden asılı kalacağız hayata. Şimdi bir süreliğine yine gideceğim, ama biliyorsunuz buralarda hep görüşüyoruz.

Yazı bitti, bu kadar.  

Okumaya Devam Et ↬

Jurnal #15 : Havada Bir Eksiklik Var

   Kendime dönmek zorunda olduğum birtakım yollardan geri yürüdüm. Daha sağlam durabilmek, dayanabilmek için bir sonraki adımımdan önce kırk kez düşünmeye başladım. Nereye olduğu önemsiz, çıkıp gitmek istedim şu kapıdan. Benim biraz kendime gelmem lazım Levla. İyi de zamanla kendine gelirdin zaten, bak öyle diyorlar, zamanla toplarsın, zamanla geçer, alışırsın. Ah be Levla, o kadar basit mi ki bu kendine gelmek dediğimiz olay? Ben kendimi bile bilmiyorken nasıl geleyim, sahi ben kimim, biz kimiz, Levla sen kimsin, kimsin sen? Bunu geçenlerde de sormuştum, değil mi, neden dönüp dolaşıp buraya geliyoruz biz senle? 

   Ben herkesin hayatının belli bir kısmında olan o insanım. Sesi çıkmıyor diye anlaşılmayan kırgınlıklarımdan, üzerime diktiğim roller ve maskelerle bir tutup beni yargılayanların hayatlarında uğradıkları bir duraktım; öylesine bir güzergahtım, kimsenin inmediği. O camların ardından baktılar bana, beni anladıklarını düşündüler, sorun var demedim diye her şey yolunda sandılar, anlatmadığım sürece anlaşılmadım, anlattığımda da anlamadılar, anlaşılamadık Levla. Sonra inceldiği yerden koparmayı öğrendik, sustuk bekledik, onlar anlattı, sustuk, onlar bağırdı, sustuk, dertleştiler seninle, sustuk, her şeye eyvallah diyerek kafa salladık. Görmezden geldiler, sustuk, kırıklarla yaşanır dediler Levla, bizim kesiklerimiz var diyemedik, bunlarla yaşanmıyor diyemedik. Şakaya vurduk hep acıları, güldük en güzel gülüşlerimizle, sonra öyle bir ağladık ki herkesi kaçırdık kendimizden. Keşke her şey durulsa Levla, bir süre de onlar sussa, bir sessizlik olsa şimdi buralarda. Çok isterdim bunu. 

   Kendimi tanıyamıyorum Levla, seni tanıyamıyorum, bizi tanıyamıyorum. Çok kısa zamanda ne kadar çok değiştim. Ne kadar çok fark ettim, ne kadar çok kabul ettim, ne kadar çabuk kabullendim. Ne kadar çok sildim, ne kadar çok vazgeçtim, ne kadar çok sevdim. Bazı yerlerde iki kere daha çok oluyormuş, Levla. Bunu çok iyi anladık, değil mi? İyi değiliz, kötü de değiliz. Sadece doluyuz, ama hani yağamıyoruz gibi. Böyle havada bir hinlik var da bizler onu görmemişiz, kendimizden bilmişiz gibi. Bir eksik var da biz o eksiği tamamlamak yerine bir de biz eksiltmişiz kendimizi. Anlayamıyoruz bunu ama biliyorsun. O arada kalmışlık hissi omuzlarımıza yük olmuş yine. Hiçlik var, nedensizlik ve nereye gittiğimizi yine bilmiyoruz Levla. Bir karmaşa var, çevremizde, tam ortasındasın, yeter, susma, bir karmaşa bu, bitsin Levla, böyle ne seviniyoruz ne üzülüyoruz ne de seviliyoruz. İyi değiliz Levla ama kötü de değiliz, tam ortasındayız. 

   İçimdeki her şey ölüyor Levla, hatta düş kurabileceğine inanan o ben bile nefes almayı bıraktı. Ne yaparsam yapayım, gönlümün kaydığı bütün o dinginlikler ben onlara yaklaştığım kadar benden kaçıyorlar. Canım çok şey anlatmak istiyor ama yorgunum. Heveslerim yorgun, zamanla geçeceğine olan inancım da yorgun. Mecalimiz kalmadı, çok yorgunum. Şu köşede azıcık dinlensek, bize kim nasıl geliyorsa biz de öyle gitsek ya artık. Olmasında bir hayır vardır diye diye olmadı hiçbir şey, olduramadık. Her gün yıkılıp yeniden toparlanıyorum Levla. Bizden başka kimsenin haberi olmuyor. Her seferinde kendimi bu noktada bulmaktan çok sıkıldım. Çıkıp şu kapıdan saatlerce dolaşmak istiyorum ama ben benimle gelmesin. Susmak bilmiyor bunlar, sessiz bir gürültüyle dolaşıyorum sürekli. Biraz şu bankta dinlenelim mi seninle, bak çocuklar ne mutlu. 

   Bazı vedalarımız oldu, bazı yaşanmışlıklardan geçtin Levla, ruhunun ağırlığını gönlün taşıyamadı. Gönlünün karasından ruhuna da çalındı ama göğün yine aynı kaldı. Bazen o derin kıyılardan baktın uzun uzun; kendine, kendin gördüklerine. Geceleri uyanıp yeter diye bağırdın onlara, sonra dönüp tekrar kollarına koştun. Hayattan kaçıp uykuya sığındın, kabuslarından kaçıp gecenin karasından çaldın yüreğine. Gecenin boya kovasını çalmışsın bak yine diye azarladın o miniği, gönlünü alayım diye ilk sen fırçanı batırıp boyadın göğünü. Göğsüm sızlıyor Levla, tam şuramda bir sızı var, biliyorsun. O sızı seni uyandırıyor, o sızı beni ağlatıyor, o sızı bizim kollarımızı kırıyor, tutamıyoruz sonra hayatın yakasını. Silkelesek şöyle bir, belki düzelecek hepsi, biraz da biz sevineceğiz. Mavi boya da isterdik belki, kırık kollarla yaşamak zor Levla. 

   Kendimi yaşıyor gibi değil de sıkışmış gibi hissediyorum. Bu eve, bu yolda, bu hayatta... Ruhum ağır geliyor gönlüme, omuzlarımdan tutup silkelesene beni. Levla bir çare bulacak mı zaman bize? Ruhumun, yüreğimi parçalayan sivri köşeleri var. Kesiklerimizden kan yerine akan irin mi? Sus!

   Her şeyin bir zamanı var, hatırlayacağız. Gecikmişliklerimizden asılı kalacağız hayata. Şimdi bir süreliğine sessizlik. Yazı bitti.  

Okumaya Devam Et ↬

Jurnal #14 : Vakit Sandığından da Geç

   "Bakalım bu sabah hangi felakete uyandık!" diyerek kalktığım günlerdeyim. Her günün bir başka güne aman vermeden istikrarlı bir şekilde daha kötü geçmesine ise artık şaşırmıyorum. Bizi gittikçe daha kötüsüne alıştırıyorlar Albayım, bu böyle daha ne kadar gidecek, ben dayanamıyorum! Bu aralar fazla maruz kaldım Tehlikeli Oyunlar'a ve Tutunamayanlar'a. Son kez tekrar okuyayım diyerek sürekli sayfalarının arasında kayboluyorum. "Son kez" şu sıralar en fazla kullandığım söz bu sanırım. Gitmek ne zaman olur bilemiyorum Levla, bugün daha bir hışımla uyandık ya uykudan, belki de vaktin değerini anlıyoruzdur. 

   Bazen zamanın ne kadar hızlı geçip gittiğine şaşkın şaşkın bakan bir ben hatırlıyorum, saate baktığında "Vay be ne çok çabuk akşam olmuş!" dediğim sayısız akşam. Okuyacak çok kitabım, çalışacak çok dersim, araştırmak istediğim birçok konu, yaşamak istediğim birçok gün veya birkaç gün... Bazen sadece düşünerek geçirmek istediğim günlerim, birileriyle oturup sohbet etmek istediğim akşam üzerilerim, gece uykusuzluğuma katık olacak çeşitli müziklerim var. Peki ya zamanım?

   "Uzun zamanlar oldu" dedim daha birkaç gün önce, bir dostuma. Görmeyeli, konuşmayalı çok uzun zaman oldu Levla. Bazı şeyler kaldı içimizde, bazı şeylerin üzerini biz örttük, bazılarını da yanlış muhataplarının üzerine yürüttük. Vakit geçti, biz de durmadık geçtik yanlarından. Sayfaların arasında papatyalar kuruttuk, o papatyalardan şiirler kurduk, o şiirleri içlerimize doldurduk ama geçti hepsi. Biz yine sustuk, içimize konuştuk, içimizde konuştuk. Levla, duydun mu ki beni? 

   Şarkılara resimler çiziyorum, bir dağ, bir kız belki bazen bir çift göz. Her çizdiğim çizgide kağıda bir kesik atıyordum ya hani, o beyazlığı karanlığa gömüyordum. Aslında çizmeyi neden sevdiğimi hatırladım böyle böyle, beyaz kağıtları içimin simsiyah göğüne buladığım her çizgimle maviliğimin kıyısından tutuyormuşum ben. Vakit sandığımdan geç ama birazcık o maviliği görsem içime huzur doluyor, bilirsin huzur önemli. Her günümü bir sonrakine tan vaktinden bağladığım gibi her günlüğü bir sonraki günlüğe tam ortasından iliştiriyorum. Yine aynı camdan bakıp geçip giden saatime ağız dolusu küfürler ediyorum. 

   Söyleyemediklerim, sustuklarım, yanından geçip gittiklerim hep içimde ince bir sızı. Zamanında yapacaktım, vaktinde bağıracaktım diye diye geçirdiğim dakikalarımın üzerinden tekrar tekrar geçiyorum şimdi, sona yaklaştıkça artan bir acele ve pişmanlıkla. Hüzün hep var bak, tam ortasında hem de. Bu kaçıncı Levla bilmiyorum ama zaman çok çabuk geçiyor! Zamanla geçer dediğim şeyler hep bir hışımla alıp götürüyor bizden ömrümüzü. Sonra bir düşünüyorum Levla; bir okyanus var herkesin içinde, kimisi oturup izliyor onu, kimisi içine dalıp çıkıyor da yüzmeye başlıyor, kimi de arkasına bile bakmadan kaçıp gidiyor ondan uzağa. Biz hangisiydik, hangisi sendin, hangisi ben? Biz kimdik? Hakikaten Levla sen kimsin? 

   Yazmak eskisi kadar kolay değil demiştim ya hani, sanki konuşması çok kolaymış gibi. Kolay değil diyen ben, kalkıp günlüğümün sayfalarını tükettim Levla. Sayfalar dolusu yazmışım. Her sayfada tekrarlanan cümleler var mesela, başta da zaman geçer, zaman geçer, alışırım, alışırım, alıştık, alıştık, zaman geçti, geçti, geçti. Artık affedemiyorum kendimi demişim bak tam o gün, yine tekrarsız bir ağır cümle savurmuşum kendime. Sayfaya bile ağır gelmiş olacak ki köşesinden su almış, hafif de sararmış. Aylar, yıllar önce söylediğim ama hala aklıma geldikçe kalbimi sızlatan, gözlerimi dolduran, duygularımı alt üst eden cümleler karalamışım. Sessizliğim çok konuşmuş Levla, ama duyuramamış kendini. Suskunluğum, ne de çok bağırmış o gün. Bir kahve koyalım, dur bekle, iyi gelir bize. 

   Yaşamak çok nadir rastladığımız bir şey olmuş, düşünsene, bazı günler sadece orada o anda var olduğun, nefes aldığın için geçip gitmiş. Öylesine geçip gitmesine izin vermişsin o dakikaların. İşte şuramda bir sızı var, tam yerini bulamıyorum ama var işte. Ağır laflar etmek yerine gülüp geçsene be Levla, yeterince sızımız vardı zaten. Saçların geliyor eline, dokunmaya korkar oldun, stres mi hep bunlar, hüzün demiyor kimse, şişt fazla sesin çıkmasın, susmak bizim en büyük çılgınlığımız unutma. Bitirelim bunu, çoğunda gözümüz yok zamanın. 

Görüştük buralarda, yine görüşeceğiz. 

Yazı bugünlük bitsin. 

Okumaya Devam Et ↬

Jurnal #13 : Güzel Yerinden Kırılmak

   Bazı şeylere eskisi kadar sesim çıkmıyor yani eskiden sesimin gür bir şekilde çıktığı şeylere susup kalıyorum, ya da sessiz kalmayıp bağıra çağıra gittiğim meselelerde de artık ağzımı açmıyorum. En çok sesim kendime çıkıyor hatta, bugün yine ayna karşısında bağırdım, kızdım kendime, sonra durup iki üç ağzı bozuk laf ettim. Biraz rahatlar gibi olunca oturup bakıştım aynadakiyle, gittikçe hüzün çöküyordu gözlerine ama yapma demedim. Yağmur yağıyor yine, oysa severdik biz yağmuru, ıslanmayı, ıslak koşmayı, yürümeyi, ne oldu demedim ama bak yine, olması gerekenler olmadı da olmaması gereken ne varsa oldu işte yine. Bir türkü var kulağımda, anonim, ama aklıma türlü meseleleri, cürümlerimi getiriveren cinsten. 

   Geçenlerde bir resim çizmiştim, o yarın başında sanki ben vardım da uzaktan kendime bakıyordum. Ne yapıyorsun, nereye bakıyorsun böyle demek geldi geldi gitti dilimin ucundan. Bazen dönmüyor cümleler geri, öylece çıkıp karışıyor havaya, ama işte onlar da gidiyor zamanla birlikte. Geçiyor her şey, geçmese de alışılıyor değil mi? Denizi özledim ben, diye çığlıklarım oluyor bazı geceler. Sonra susuyoruz öylece, birkaç uyku sersemi nidası nasıl olsa değil mi? Tutunmak çok zor, tutunamıyoruz albayım diye bağıralım mı, ben artık susmaktan sıkıldım, sesim çıksa ya birazcık, çok değil, biraz sadece. Güzel yerinden kırılanların sesi çok çıkmazmış aslında, değil mi Levla?

   Göynüm de göğüm de hep aynı renk artık, hatta ikisi de artık bana çok ağır geliyor, başımı kaldırıp bakamıyorum. Göründüğü kadar büyük değil benim cüssem, bilirsin içim hep biraz daha kırılgan. Bak yine öylece dönmeden gidiyor kelimeler, tıpkı ben gibi. Sanırım o yarın başında bakmıyorum da haykırıyorum ben, sustuklarım yankılanıp dalgaların arasında kaybolsun diye. Diğer türlü çok ağır bunlar, bak taşıyamıyorum, bıraksam ya şunları bu köşeye, sonra hızlı hızlı yürürüm, yetişirim belki hayata. Bir ben vardı işte derim, şu köşede, bıraktı göynündekileri. Göğüne bakmak ağır geliyormuş artık, hızlı hızlı gitti geçti buradan. Olmaz mı? 

   Siyah değil, kara o, kapkara, simsiyah. Eskisi gibi değil mavim, artık mavi denir mi onu da bilmiyorum ya neyse. Şiirler okuyorum, ama o şairi değil artık, o duraktan gideli çok oldu sanırım. Belki de o durak da gitti oradan, kalmadı yerinde hiçbir şey, o da gitmiştir belki. Kendimin ağacı olmayı öğrenmeliyim diye dolanıyorum ortalıkta, nereden başlanacağını bilmeden, öylece ortasından tutunuyorum, ben bazen böyle fikirlere tuttuğum yerden kapılırım bilirsin. Her şey geçer, değil mi?

   Güneş doğsun diye bir gün daha, kalkıyorum yataktan, yastığımdan ayrılmak eskisinden zor geliyor artık. Uyku aradığım ve özlediğim bir şey oldu, uyusam saatlerce. Günlerce, aylarca, yıllarca... Uyanacağım ihtimali korkusundan uyuyamıyorum bazı günler. Güzel şeylerin hep bir sonu vardır diye bir ses yankılanıyor sonra, duvarım da sonunda benimle konuşuyor galiba. Üzerine resimler astığım halde bir türlü sevemediğim, resimleri de sürekli söküp atıyorum ya canını acıtmak istercesine, herhalde kızgın bana, canımı yakacak laflar dışında pek konuşkan olmuyor. Ben de hep daha bir hışımla söküyorum resimleri üzerinden, boyalarını kazıyorum rüyalarımda. 

   Biraz canım sıkkın bugün, yağmur yağıyor. O rüzgarla gelen koku da kesmiyor beni şimdi, üşüteceğimi bile bile dikiliyorum o camda. Çocuk parkına bakıyorum yine, salıncaklar usulca salınıyor, boşlar, çocuk seslerinden bihaberler, damlaların ağırlığı belki bir nebze kesiyor onları. Toprak yağmura karışıyor ya şimdi, özlemişler midir ki birbirlerini? O hasreti onlar da mı duyumsuyorlar, bak ne güzel bir ezgi tutturmuşlar, o hafif şıpırtılar, koşmalıyım altında, belki bir gün. 

Görüştük hep buralarda, yine görüşeceğiz.

Bu kadar, yazı bitti.

Okumaya Devam Et ↬

Jurnal #12 : Kitaplar, Okumak ve Diğer Şeyler Üzerine

  Merhabalaaaar, merhabalaaaar, merhaba sana da sayın okuyucu. Tanıdığınız kadarıyla, takip ettiğiniz kadarıyla haberiniz var ki kitapları çok seviyorum, ama hani böyle pek de lafta değil, okumaya çocuk yaşlarda başlamak ise yaptığım en iyi şeydi. Teyzelerimden biri eskiden "Gümüşlük" olarak adlandırılan dolabı kitaplığa çevirmiş hatta içindeki cam bardakları, tabakları, süs eşyalarını falan birkaç göze tıkmış geri kalanına kitaplarını tek tek dizmişti. Dört beş yaşlarımdaki merakla orayı düzenlediği zamanlarda özellikle onu izlerdim, kitapların ne olduğuna dair pek fikrim olmasa da güzel bir şey olmasa neden anneannem kitapları oraya koymasına izin versin ki derdim. Gazetelerin resimlerine bıyıklar, gözlükler çizmeye başladığımız zamanlarda da o minik tırtıllar misali koyu renklerde sayfalarca uzanıp giden şeylerin ne olduğundan bir haber güler eğlenirdik. Annemin bana teyzemin kitaplarını koklattığı zamanı hatırlıyorum, o kokunun hala hastasıyım mesela :) Sonra bana verdiği ufacık sözler, okumayı öğren sana da alalım bunlardan, sen de teyzen gibi oku onları, diz buraya. Okuma bilmeyen çocuğa kitap nasıl aşılanır bilmiyorum ama bunu bizimkiler yaptı :) Okumayı öyle hırslı bir şekilde aceleyle nasıl söktüm bilmiyorum. Ben de o fiş dediğimiz kağıtlardan, kara tahtanın üzerine geçirilmiş iplere tutturulan hani, "Ali ata bak" ile başlamıştım işe. Öyle hazırlıklıydım ki ilk kitabımı bile belirlemiştim, teyzemin dolabında beyaz kapaklı üzerinde garip bir adamın olduğu kitabı okuyacaktım. Onu çok seveceğimi söylemişti teyzem, hem neden olmasın ki, okurum ben onu, okuyordum ya artık, yapardım ben, okuyacaktım. Yıllar içinde okumaya daha da ısındım, gazetelere artık bıyık çizmek yerine okumak için uzanır olmuştum, okul kütüphanesinde öğle aralarımı geçiriyordum, teyzemin kütüphanesini tüketmeye başlamıştım. Oradan okuduğum ilk kitap "Notre Dame'ın Kamburu"ydu, o garip adamın Quasimodo olduğunu ve garipten çok sadece kambur olduğunu ve o güzeller güzeli çingene kızına aşıktı, bir çocuğun ilk okuduğu roman bu olur mu arkadaşım? Teyzecim insan bir der bu çocuk daha, bunu okumasın azıcık daha dursun bu, büyüsün biraz işte o zaman verelim eline. Demediler, kötü mü oldu hayır tabi ki, beni öyle büyüledi ki bu kitap ben ilk kez romanları okumaya ilgi duydum. Sonrası da geldi zaten :) Siz yine ilkokul okuyan bir çocuğun eline Dünya Klasiklerinden vermeden önce bir düşünün. 

  Bu yaşıma ki biliyorsunuz yirmileri ortalamaya biraz daha var hala ki bu çok iyi, 25 olmadan ne kadar okuyacağım kitap varsa bitirmek istiyorum, yeni yazarları tabi düşünürüz sonra, ne diyordum, bu yaşıma kadar okuduklarımı liste falan yapıyorum elbette, ve henüz düşündüğüm sayıya ulaşabilmiş değilim, biraz daha çabalamam lazım ama olacak, en azından şunu söyleyebilirim ki sekiz yüzü bu sene gördüm çok şükür :) Okulların uzaktan olması, pandemide evde kalmalar yaradı, yıllık okuma sayımı baya arttırdım, hatta üç kez falan hedefimi düzenledim, oldukça da verimli gidiyor, bir süreliğine okuyamama durumu olmasına rağmen oldukça iyi gidiyoruz, biliyorsunuz kitaplar çok iyi birer dost ama ben onları işim olarak görmeyi daha çok seviyorum. Gelelim bu konuya, günlük okuma veya okuma alışkanlığının günlük olarak sayfa hedefi falan filanına, ben genelde bunu çok önemsemiyorum, çünkü dediğim gibi bir iş olarak baktığımdan bu olaya o kitap her dakika elimde oluyor. Yemek yaparken, yemek yerken, temizlik yaparken veya bir başka iş sırasında, ya elimde kitapla geçiyorum onların başına ya da sesli kitap haliyle, zaten kitap sizi sarmışsa ondan ayrılamıyorsunuz ki, yani en azından ben öyleyim, kaç kez sınav öncesi kitap bitireceğim diye sınava hiç çalışmadan girdiğimi biliyorum :) Bunu yapacak kadar kitap diye delirmenin bir faydası yok arkadaşım, ben de farkındayım da yahu o kitap da ne enfesti, var yaa :) 

 Günlük sayfa olarak genelde arkadaş çevreme iş yoğunluklarına göre ayarlamalarını söylüyorum ve bu 100-250 arasında değişiyor, zorunluluk yüklemek size sorun yapmıyorsa bu çok iyi bir iş, lakin ben gibi her zorunlu durumdan kaçmanın türlü yollarını arayan biriyseniz bırakın hedefi falan, kitap size yön versin. Kitap dışında okumalar yapmayı da çok önemli buluyorum ben, her gün en az bir şiir veya birkaç sevdiğiniz bloglardan yazılar olabilir mesela, ben genelde şiir ve haberlerle vakit geçiriyorum, blog okumalarını aksattığım oluyor haliyle. Dil ile ilgileniyorsanız bunu çeşitlendirebilirsiniz de üstelik, örneğin ben mutlaka her güne farklı bir dilde şiir ekliyorum, hem ruhumu dinginleştiriyor hem de dil bilgimi geliştirmiş oluyorum. Fazla öneriler kuşağı oldu bu Levla, az biraz sus da günlüğüne dön, peki tamam tamam, çenem düştü mü duramıyorum.

    Okumak demişken, bu kadar okudun hala okuyorsun, eh bütün bu okudukların aklında kalıyor mu, tabi ki bir kısmı kalıyor bir kısmı da o dakikada buhar olup havaya karışıyor, tam da bu noktada altını çizdiğim yerler ve sayfa kenarlarına aldığım notlar vb ile bu açığı kapatmaya çalışıyorum. Tabi ki her okumadan sonra ufak da olsa çıkarımlarımı, notlarımı ve sevdiğim alıntıları elektronik notlarıma aktarıyorum ki ileride lazım olduğunda dönebileyim. Bunu sadece kitaplar için yapmıyorum ayrıca, okuduğum bir haber yazısı, inceleme yazısı veya araştırma yazısı için de uyguluyorum, fazlasıyla unutkan olabiliyorum çünkü. Elimin altında hep bir kalem ve not kağıdıyla gezmem bu yüzden, bu iş için telefon kullanmaya yeni yeni alışıyorum, belki tamamen ona geçerim bilemiyorum :) 

  Eh bu kadar kitaplardan bahsettin de dergilerden hiç mi bahsetmez bir insan, yahu nasıl oldu unuttum bak ben bunu da, neyse dur önce kitapları bir bitir de, ama bitmedi miydi onlar, hepsini çorba yaptın be, ne çorbası yapmışım, ben yaptıysam güzel olmuştur o, vay yürüyen ego hoş geldin biz de seni bekliyorduk, siz kim kim, kim kimmiş yahu, siz kim kim, siz kim be Levla? 

  Alan kitapları, edebiyat kitapları, dünya klasikleri, felsefe kitapları derken uzayıp gider listelerden ben de sıkılmıyor değilim bazen, hele ki o okuyacağım dediğim kitap listesi bir türlü azalmıyor arkadaşım, bir kitap okuyorsam iki kitap okuyacağım diye ekliyorum sanki hep, bir de etrafımda öyle güzel kitaplar okuyan insanlar var ki, keşke ben de okusam onu ya diyorum ama hani böyle okuyacağım ama tam da o anda, sonra değil, sonra olmaz, sabır yok hiç hem de, sonraya kalmasın hemen okuyayım istiyorum, böyle böyle o liste azalır mı, tabi ki azalmaz. Fizik kitaplarım yerlerde yığılı, romanları koyacak yer kalmamış kitaplıkta, hayır dergileri de mi rafa koyacaksın, ya ama ben kıyamam onları koliye koymaya derken bugün de bitti. 

  Gelelim mi dergilere, koca bir yığın hani şu rafta, renk renk, gerçekten de öyleler, ben özellikle bilim dergilerine ve felsefe dergilerine ilgili olsam da edebiyat dergilerine de sık sık elim gittiğinden nereye koyacağımı bilemediğim bir yığın dergim var, hepsi de bana göre birbirinden iyi, ama birkaçı onlardan daha iyi ;) Özellikle aklıma gelen birkaçını da belirteyim, edebiyat kulvarında çok fazla dergimiz var lakin ben en çok Notos okumuşumdur, gerek içerik gerek dizayn olarak çok iyi olduğunu söyleyebilirim, bilim olarak farklı şeyler denesem de kopamadığım Popular Science Türkiye dergisidir, sosyal medya üzerinden de çok severek takip ediyorum, beni sık sık şaşırtmaya devam ediyorlar, felsefe dergisi olarak da Düşünbil, siteleri de dolu doludur. Dergi konusunda daha dolu bir liste yapmayı planlıyorum ama umarım üşenip de vazgeçmem, biliyorsunuz yazma konusunda çok tembelleştim. 

 Başka neler yapıyorum; resim çizmeye tekrar başladım, sonunda gitar konusunda kendimi geliştirme şansı elde ettiğimden dolayı artık şiirden çok şarkı yazıyorum gibi, öykü okumalarına başladım ki ben öyle çok öykü okuyan biri hiç değildim olamadım, oluyor gibiyim, umarım böyle devam eder, yazma konusunda gördüğünüz gibi biraz daha sık yazmaya çabalıyorum, devam etmesi temennisiyle :) Uzaktan da olsa okulların açılıyor olması sebebiyle alan derslerine başladım, Ankara'yla bu aralar uzağız ama oraya yolculuk planlarım var, bakalım.

  Umarım daha sık görüşürüz, biliyorsunuz biz hep bir şekilde buralarda görüştük zaten sizinle. :)

Okumaya Devam Et ↬

Jurnal #11 : Şimdi Biraz Uyu

  Uzun süredir yazmak içimden gelmiyor, eh sebepleri takip edenlerin az çok bildiği gibi, çalkantılı ruh halim o kadar dengesiz ki yazacak olduğum sırada ne önce ne sonra dökülmeli cümleye belli olmuyor, zaten öyle çok düzenli cümleler de kuran biri değildim ya hadi bunu boşverelim. Yine de blogu güncel tutmaya çalışsam da olmuyor dostum, ne yazacağım ne diyeceğim, ulan bunu yazsam o okursa falan da filan da derken ortalık karışıyor. Görüldüğü üzere Levla ortalığa ulanları, lenleri, lanları yaymaya başladığı bir dönemde. Zaten hiç de düzgün olmamıştı ağzım ama artık yüksünmüyorum sanırım bu durumdan, ben ağzımı bozmayayım da kim bozsun ama yine de güzel konuşmaya dikkat edeceğim.

  Şiirlerimi kaldırdım ya blogtan artık burası daha bir boş geliyor nedense bana, biliyor musunuz bilmem ama o şiirleri ben paylaşmak için kendimden çok ödün vermiştim, bana açılan gizli kapılar gibiydi hepsi birer birer ve orada burada onlardan görmek, üstelik Levla isminin yazması gereken yerde bir başka isimler görmek, arkadaşım kabul edelim ben buna sinirlenmeyeyim de napayım? Bundan da hoşuna gideni al sayılmayan kişilik, al al bak bu da çok değerlenir oralarda. Sakiniz Levla, sakin. 

  Uzun süredir günlük de yazmıyorum, unutmak zaten artık bana çok da ağır gelmiyor gibi, ne gerek var lafımı artık buna da kullanıyorum. Kabul etmeliyim ki yazmalıydım aslında, insan içine atınca çok acılı gülüyor arkadaşlar. Nasıl güzel gülerim bilirsin, artık gülerken çok zorlanıyorum, boğazımda yumru var derler ya o artık yumru değil, daha çok jilet yutmuşum da oraya takılı kalmış, güldükçe acıtıyor ama bir o kadar da güzel gülüyorum. Eskisi gibi hissedemiyorum, bak giden gitti, kalana da yazık be, elimde ufacık bir hatıra da kalmıyor baksana, unutmak o kadar sıradanlaştı ki bu yazının başını bile unutup defalarca okudum şimdiden. Size burada aşk üstüne, acı üstüne yığınla cümle dökebilirdim de ne gerek var? 

  Blog üzerinde çalışıyorum şu sıralar, aslında burayı edebiyattan soyutlayıp günlük iç dökmelerimin olduğu bir yere çevirmeye başlayacağım ki bu da ilk adımı olacak sanırım. Bu demek oluyor ki daha çok jurnal ve daha çok kitap, arada da işte böyle saçmalamalarımla sıkacağım canınızı. 

  Bir şarkı ismini vermek istedim bu günlüğe ve neden bu kısmını aslında dinlediğinizde ve birkaç cümle yukarıda kısaca dokundurduğum anılarımdan dolayı olduğu sonucuna varmanızı bekleyeceğim, çünkü uzun uzun yazmak eskisi gibi iyi gelmiyor bana. Sözler de güzel, söyleyenin sesi de güzel, içime dokunuyor sanki her notada, her cümlede. İlginçtir ki kalan olduğumdan beri elimden gidenlerin sayısı her geçen gün artıyor ama gidene dur demek bana pek de doğru gelmiyor ya ondan kapıyı arkalarından usulca çekip cam kenarıma kuruluyorum yine. 

  Geçen gün çocuk parkına gittim, bilirsin sen orayı yahu hani şu evimizin oradaki, bir kadın geldi, henüz daha çok genç, yirmilerinin başında sanki, tam da kestiremiyorum, ben pek anlamam yaştan falan bilirsin. Bankın bir kıyısında ben, diğerinde o kadın, sustuk, çocuk seslerinin aramızı doldurmasına izin verdik, uzun sürmedi zaten, onu süzdüğümden rahatsız olsa gerek, ama bilirsin ben çok güzel bakarım insanlara, içini ısıtırım bakanın, yine bundan olsa gerek başladı anlatmaya, çocuğunu kaybetmiş daha bir yıl anca olmuş, ben de başta hani kayboldu bulunamıyor falan sandım ama yok öyle değil, bebeğine yeni yeni ısındığı o minicik insan pıhtısına alıştığı dönemlerde daha gitmiş elinden, sustuk beraber, susalım ki acı dolsun gözlerimize, yüreğimizi sıksın bir yandan, sonra da öylece donakalalım çocuk seslerinin arasında. Sana en çok acı verecek şeyin arasında ne işin var senin diyemedim, belki şimdi sen de o bebek arabasıyla gelen kadın olabilirdin bu parka, bunu düşünüp durmak için mi geldin diyemedim. Nasıl bir insansın da bunu kendine yapıyorsun diye bağıramadım ona, sustuk. Bir şiir geldi aklıma, daha geçen kış dökmüştüm defterimin boş kenarına, evladını yitiren anne sen miydin de bugünü bulup çıktın karşıma diyemedim. Acın bana rüzgarla mı kondu yüreğimin orta yerine, nasıl da kavuruyor bu böyle, sen nasıl dayanıyorsun diyemedim. Sustuk, gözlerine akın eden damlaların hissiyatında mıydı bilmiyorum ama sanki zaman akıp gidiyor da onu unutmuş, o hep o anda durmuş kalmış gibi, en ufak bir kıpırtı yok, ne o yüzünde, ne o saçlarının uçlarında. Yahu göz yaşların çenene düştü, sil şunları artık diye bağırıyorum içimden ama ya seninkileri kim silecek Levla? O çocuk parkının gözlerimizin önünde cehennem alevi gibi bizi yaktığına şahit oldum, o tatlı masum çocuk gülüşlerinin kızgın birer damla olup üzerime düştüğünü hissettim, acının sadece görünen yüzü bu değil mi, peki ya sen genç kadın, nasıl dayanıyorsun diyemedim. Sustuk, günlerce aylarca yıllarca belki de asırlarca. O birkaç saniyenin her biri koca koca yıl olmuş da gelip birer tokat atıp önümüzden geçiyor gibiydi. Keşke o an uyansaydım da bitseydi bu, ama ne ben uyuyordum ne de bu bir rüyaydı. Nasıl kalktım, o ara sokağa neden girdim, nereye yürüyordum, nasıl bir haldeydim bilmiyorum. Her girdiğim ara sokakta ayrı bir yandım, her gördüğüm yüzde o acılı kadına baktım, eve girdiğimde kapı eşiğine çöküp bağıra bağıra nasıl ağladım bilmiyorum. 

  Ben aylardır aşk acısı diye kıvranıyorken peki ya bu kadının acısı, neler yapıyordum ben, ne yapıyorum sahi ben? O çocuk parkına gitmeliyim bir daha, ama bu kez gel susma, ağla bağıra bağıra demeliyim, demeliyim, ama ya diyemezsem, ya o bir daha gelmezse. 

  Neden anlatıyorsun bunu Levla, neden bize de tattırıyorsun bu acıyı? Bu benim kendime gelişimin kısa bir fragmanı. Levla nerede, ne yapıyordu uzun süredir o da bilmiyordu; bak şimdi tam karşında, kendinde, acısı da kalanı da girsin yerin dibine diyecek kadar kendinde. Bilirsin, bundan daha fenalarını da demişimdir ama aramızda kalsın bu. Şimdi biraz uyu, o sokaklarda dolaşan ben değilmişim gibi, anladın mı? 

  Velhasıl, iyiyim demeliyim sanırım bu kısımda ama iyi öyle çok göreceli ki ben iyiyim desem, sen iyiyse bu böyle şahanedir falan anlayacaksın, eh bu kısım iyice karışıyor, ben kendimce iyiyim diyeyim, bu da ne demek ki şimdi Levla, yahu sen bilirsin işte, ben nasıl kendimce iyi oluyordumsa öyle. 

  Bazen ne dedim, ne diyorum, kime dedim ki ya ben bunu, hangisi benim Levla, kim kimin nesi oluyordu be, portakal mevsimi mi geliyormuş, ya ama biz daha karpuz yiyecektik, yahu bu şiir de ne afilli arkadaş, annem yine bağırıyor sanki içeriden, haberleri kim açtı ben bıktım bu 2020'den, nolmuş nolmuş komşu, bir kızı bir oğlu olmuş Hatice kız, yahu Neriman o gelen görümcesi mi oluyor eltisi mi falan, balatalar yandı lan... diye başlıyorum ya hani, yine öyle bir yazı olsun istedim. İşte ben diye haykırdım bak yine, ama nasıl güzel güldüm değil mi? 

  Bu fazla özel bir yazı oldu gibi, size bu kadar kendimi açmamıştım sanki, aman ne olacak, okunmuyor falan desem külliyen yalan olur, yayınlamasam mı ki derken ah yeter be yayınla ulan diyip gönderdim. Hiç edebi bir kaygı gütmüyorum burada, yazıp çizicem, karalayacağım bütün duvarları, benim dört duvarımsa istediğim renge boyarım kardeşim!..

  Umarım daha sık görüşürüz, biliyorsunuz biz hep bir şekilde buralarda görüştük zaten sizinle. :)

Okumaya Devam Et ↬

Sesindeki Güneş - Aziz Nesin

 

Ellerin güneş dolu geldin

Eteğin güneş dolu

Kucak dolusu güneş

Dudaklarında göğüslerinde getirdin güneşi

Saçlarında gözlerinde güneş

Gülüşün güneş güneş

Güneşi öptüm sesinde

Yüreğim akkora döndü

Sapasaydam kesildim güneşinden

Sen gelmezsen kış geliyor

Soğuyup donuyor güneşim

Buz tutmuş içim dışım

Cam gözlerimde donuk gözyaşım

Buzul çağını getirir gidişin

Sesten sese koşsam da senin değil

Sesini gönder hiç olmazsa

Bende donan yokluğunu

Isıtsın sesindeki güneş

Aziz Nesin

Okumaya Devam Et ↬

Cibran ile Ermeye Beş Kala

  Hacmi küçük olmasına rağmen içerisinde uzun uzun düşüncelere daldıran bir kitap. Şimdiye kadar kitaplığımda beklettiğime kızıyorum, neden söz dinlemeyip daha önce okumadım ki? 

  Cibran'ın kalemi ve üslubu sizi düşündürmeye çalışırken sıkmayan cinsten. Dilindeki arılık, satırların akıp gitmesini sağlıyor ve böylelikle zaten ince olan bu kitap bir solukta bitiveriyor. Betimlemeler, özlü cümleler daha neler neler... Asıl olay bittikten sonra geri açıp o düşünceler üzerinde uzun uzun çıkarımlara dalmakta. Altı çizilecek, bir kenara not alınacak cümleler deposu sanki bu kitap.

  Ermiş kimdir peki? El Mustafa adında bir bilgedir, ve bu bilgenin Orphalese halkının sorduğu sorular üzerinden sevgi, güzellik, dostluk, din, ibadet, ölüm, neşe ve keder, eğitim, suç ve ceza gibi çeşitli konularda konuşmalarıdır.  Derin mevzular üzerine kısacık ve özlü ifadeler kullanan Cibran beni fazlasıyla etkiledi. Dahasını istedim her bölüm biterken. Kısacası Halil Cibran hakkında daha çok okuma yapma isteği uyandırdı. Diğer eserlerini de kısa sürede edinmeye çalışıp daha geniş çaplı bir inceleme yapmayı planlıyorum. Şimdilik bu kadar olsun. Okumadıysanız, kesinlikle bir şans vermenizi temenni ederim, pişman olmayacaksınız. Hızlıca bir okumadan ziyade sindire sindire ve düşünerek ilerleyin.

Okumaya Devam Et ↬

Gürcistanlı Tina

 Beni kendilerinden biri gibi görmelerini beklemedim hiçbir zaman, niye öyle görsünler, değilim zaten, ben onlardan biri değilim, ama hiç kimse de değilim, biriyim. Herhangi biri ama biriyim işte. Birisi olarak kabul edilebilmen için birilerinden mi olmak gerekiyor deda? (s.39)

   Yabancı olmak, ait olamamak üzerine satırlar okuduğum bir kitaptı. Birisi olmak için birilerinden mi olmak gerekir? Birisi kabul edilebilmek için ne yapmak gerekiyordu? Yabancı olduğunu bildiğin halde bir selam ve bir gülümseme ile o yabancılığı giderebilir miydik? Dilini bilmediğin bir ülkede sadece bir gülümseme mi kabul ettirecekti seni, içlerinden biri olduğuna Tina? Ülkemize kaçak yollardan girmiş, girmeye çalışırken çok sevdiği tek adamı Kaveh'ini yitirmiş. Son bir kez bakmış sınır kapısında ve onun son bakışı olduğunu bilmeden. Son bakış var mıdır gerçekten? Birine son kez baktığını bilmeden baktığında o son olarak kalır mı zihnimizde? Zihnimiz bir bakışın son olmasına müdahale etmez mi hiç?

   Hem yakarışlar hem hesaplaşmalarla dolu sayfalar ve bir ölüm. Ölüm anında insanın hayatı gözlerinin önünden film gibi akarmış derler ya, bu kitapta işte o filme konuk oluyoruz. Tina anlatıyor, hatırladığı kadarıyla, hesaplaşmalarıyla ve yakarışlarıyla izliyoruz o filmi onun ağzından. Bazen eskilere gidiyoruz büyük büyük annesine, oradan kayıp matruşkaya bir yol izliyoruz. Stalin dönemi Rusya'sının toplama kamplarına gidiyoruz bu anılarda, iç savaş döneminin sahnelerini dinliyoruz, bir babanın nasıl ölmeden öldüğüne göz kırpıyoruz ve bir aşkın din, dil, ırk ayrımı olmadan nasıl Tina'nın yüreğine yerleştiğini görüyoruz. Son bakışlarına tanık oluyoruz.

   Kopuk kopuk bir zihin haritası için karmaşık sayılabilecek bir anlatımla ilerliyor kitap. Virgüllerle, farklı konuların bir araya konmasıyla bu karmaşa destekleniyor. Tekrarlamalarla etkileyiciliği arttırılan bir anlatım da mevcut. Eski bir balerin olan Tina'nın müzik ve dans tutkusunu karşımıza çıkan şarkı sözleriyle anlayıp içerliyoruz, bu şarkılarla gidilen anılara şahit oluyoruz. Anlatımı etkin kılacak tüm yolları gözlerimizin önüne seriyor Irmak Zileli. Ölümdeki zihin karmaşasını aktarımı ise takdirleri hak ediyor. Anılardan kopup dışarıdaki insan kalabalığına uzanıyor bazen Tina'nın kulakları, ve bize ısrarla hatırlatmaya devam ediyor, "Yabancıyım, tüm bu insanların gözünde."

   Dil olarak baktığımızda kitabın içeriğinde dilsizliğe karşı bir sorgulama mevcut ve Tina Gürcü dilinde kelimelerle anne ve nine diyor kitap boyunca. Birkaç Rusça kelimeye denk geliyoruz ama bunlar yorucu bir dil konumuna düşürmemiş kitabı. Akıcı ve sıkmayan bir dil ile okuyoruz kitabı.

   Tina'nın ninesi İlona ve babası Levan ile ilgili yakarış ve sorgulamaları beni de yer yer sorgulamaya itti. Özellikle Tina'nın anılarını yorumlayıp hangisi ile biten soruları, hem içime dokundu hem de sorunun cevabını kendi içimde aramamı sağladı. En sevdiğim yönlerinden biri de buydu. Yer yer Tina ile birlikte bu düzene isyan ettim, yer yer Tina'nın sorularına ek sorular ekledim.

   Bitiminde bir iç burukluğu bıraktı bende, yabancılık ve ait olamamak üzerine bir sürü soru ile ortada kalakaldım. Bakışlar ve zihin üzerine derin düşünceler yer etti notlarımda. Tina ismi hafızama kazındı, Gürcistanlı Tina, sevdiğinin peşinde Türkiye'ye yolu düşen, sınır kapısında sevdiğini son bir bakışıyla kaybeden, bebiasının anlattıklarıyla büyüyen, dedasının küçük kızı, babasının ışığı...

   Bu benim Irmak Zileli ile ilk tanışma kitabımdı, elimde bir romanı daha var ama sanırım 'Son Bakış'ın yeri ayrı kalacak. Yabancılığa, ait olamamaya dair farklı bir bakış için okumalısınız diyorum. Yabancı olmak, öldüğünde bile birileri için birisi olamamak nedir?

Okumaya Devam Et ↬

Tekme Tokat Etkili Öykü Kuşağı

  Edebiyat dünyasına “Açık Arttırma” öyküsü ile katılan Mevsim Yenice’nin ilk kitabı, uzun süredir bir inceleme yazmak isteyip nereden başlayacağımı bilemediğim bir kitap kendileri. Mevsim Yenice,  "Açık Artırma" isimli öyküsüyle Altkitap 2015 öykü ödülünü kazanmış yetenekli bir kalem. 2015 ve 2016 yıllarında iki farklı öykü dosyasıyla Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödüllerinde dikkate değer bulunmuş. Çeşitli dergilerde adına ve öykülerine sıkça rastladığımız bir yazar. Ben de elimden geldiğince bu ilk göz ağrısını anlatıp yorumlayacağım.

  Kitapta içerisinde kitaba ismi veren öyküyle birlikte on öykü daha yer alıyor. Kitapta yer alan öyküler sırasıyla:  Açık Arttırma, Muz ve Kovboylar, Tilkiler Aç mı Kalsın, Durağan Yolcu, Tekme Tokatlı Şehir Rehberi, Böyle, Ya da, Burada Bir Yerde Olmalı, Okyanus Sesi, Yalandan Kim Ölmüş Ltd Şti, Yer Yarıldı Yerin İçine Girdi.  Özellikle paylaşmak istedim isimlerini, öykülerin çok ilgi çekici başlıklara sahip olduklarını düşünüyorum. Öykü okumalarında uzun süredir yer veremesem de gerek kitabın isminin çekimi ve gerek çevremden aldığım duyumlar ile elime almaya karar verdim kitabı. Başlayalım bakalım neler var konuşalım bu ince ama vurucu öykü kitabında.

  Öncelikle dil ve üslup konusuna değinmek isterim ki Mevsim Yenice çok da süslü ve abartılı bir dil kullanmayarak gönlümü fethetti bu konuda. Öykülerdeki dil oldukça duru ve akıcı, üslup olarak da sizi kolaylıkla öyküye adapte edecek bir tavır sergiliyor.

  Öykülerin konuları ve kurgularındaki yaratıcılık beni etkiledi açıkçası, öyküde anlatmak istediğini ilk girişte oldukça güzel bir şekilde saklıyor ve bu saklama kısmını yaparken siz çoktan öyküye tutunmuş ilerliyor oluyorsunuz. O her şeyin ilmek ilmek çözüldüğü yere geldiğinizde ise öykü zaten olağan seyrinde siz fark etmeden sizi satırların arasına katmış akmakta. Dikkatimi çeken bir başka husus da öykülerdeki olayların veya karakterlerin bir kayıp sebebiyle seyretmesiydi. Bu bütün öykülerin kilit noktasını oluşturuyor sanırım.

**Bu kısımdan sonrası kitabı okumayan arkadaşlar için süpriz yumurta sayılabilecek öğeler barındırır. **

  Öyküleri okurken satırlar arasında birçok duyguyu bir arada yaşadım. Kitaba ismini veren öyküde başlangıçta yahu bu adam niye dayaktan zevk alıyor böyle diye şaşırıp yer yer gülerken birden bu adamın aslında neden böyle olduğunu öğrendiğimde adama duyduğum kısa süreli öfke ve ardından gelen acıma falan derken bir öykü içinde en az beş hissi birden aldım. Tilkiler Aç mı Kalsın öyküsünde ise başta gülerek ilerlerken aslında İsmail'in son günlerini sayan bir adam olduğunu öğrenmemle yerimde afalladım. Böyle öyküsü bana kalırsa kitaptaki en karmaşık kurgulardan biriydi, yani bir kadının düşünceleri ve olaylar kopuk kopuk gibi veriliyor görünse de aslında öyle dozlarda size öyküyü aktarmış ki belli bir yerden sonra bu öyküyü yazarken Mevsim Yenice'nin düşünce yapısını hayal etmeye durduğumu fark ettim. Ya da öyküsü, geçen yıllarda okuduğum Etgar Keret'in Kir öyküsüne nazire olarak yazılmış. Etgar Keret seven biri olarak bunu oldukça sevdim. Okyanus Sesi ve Burada Bir Yerde Olmalı öykülerinde benzer diyebileceğim aile bağları çok güzel aktarılmıştı ve beni çok etkileyen öykülerdi.  Yalandan Kim Ölmüş Ltd Şti ise gerçekten çekici bir başlıkla ve konuyla ilerleyen güzel bir serüvendi benim için. Muz ve Kovboylar daha en baştan size Mevsim Yenice'nin kalemi hakkında güçlü çağrışımlar sağlayacak bir kurguya sahip.

**Spoiler bitti**

  Oturup saatlerce anlatmak istediğim 11 öykü kazandırdı bana Mevsim Hanım, eserlerini ve kalemini severek takip edeceğim.
Açık Arttırma öyküsüne ücretsiz şu linkten okuyabilir ve ufak da olsa kalemi hakkında izlenim edinebilirsiniz: http://www.altkitap.net/acik-artirma-altkitap-2015-oyku-seckisi/

Okumaya Devam Et ↬

Uçurum - Şükrü Erbaş

Yeni yeni anlıyorum

Yaşarken ölümünü düşünüp de

Ağlayan annem…

Seni sevincin hanesinden

Düşüren dünya

Başladı beni de bir kenara atmaya.

Işık çekiliyor yalım yalım

Sular değiştirdi yatağını

Yeni dallar buldu rüzgâr kendine.

Kime elimi uzatsam aşk diye

Kesiyor yollarımı

Kalbimle tenim arasındaki uçurum.

Ölüm alıştırıyor usul usul kendine

Alarak elimden dünya sevinçlerini

Ne kadar haklıymışsın anne…

Okumaya Devam Et ↬

Tekrar Son Kez(!)

    Bugün "son kez"lerini duyacağımı bile bile, nedeni belirsiz bir kuyunun çevresi gibi olan gözbebeklerini kuşatmaya cesaret edemedim. Bir duvar, ancak bu kadar can acıtıcı olurdu, çünkü o duvar bütün gözlerden koruyabiliyordu. İnsanların bayağı, aydınlık gözlerinden uzakta, biçimsiz akıl yumurtalarının üstünde kuluçkaya yatmış, sönmek üzere olan gözlerimin bahçesindeki çiçeksiz yeşilliğin sebebi. Son kez, izlemek...

   En zevk aldığım şeydir, belli ki bu tasvir yeteneğine pay çıkaran bir şey. İyi bir şey. Değil midir? Sisli, titrek bir prizma artık elde tutulan kalem, rengi kararmış gövde, son bir dakikada toprakçı ruhum uzandı, yarı bu dünya, yarı öbür dünya benim için. Hayal kurmak; bir solucanı andıran filizler açığa çıkmadan önce, toprak altında yol alan bir sürgün. Ne kadar zayıfım ve bu zayıflığım beni bitkinleştirirse, yeniden gençleşmiş akılla süz, zekice dudak bük; gelişigüzel, peygamberce konuş, konuşurken keşke hep dinleyebilsem. Cümlem hiç bitmez de, aslında...

   Küçük, mermer alınlıklı, modası geçmiş mücevher gibi hissediyorum. Mala düşkün, çiftçi atalarımdan kalmış içgüdümü daha şimdiden son kez izlerken düşünmekten, son günleri saymaktan alamıyorum. Bütün bunları belki çocuksu bir üzüntüyle yazıyorum. Ama sinirliyken, birden durup düşünen; sağ eliyle yazarken sol elini cebine gizleyen, güldüğünde gözlerinin sağı üzerine kapanırken; solu tembel tembel, cömert cömert açılan el gibi. Ama hakikat neye yarar, son sabahsa. Anımsamaktan yorulunca, düşüne düşüne kaşları sızlar gibi sakalında eli. Belki, karanlıktır.

   Yerde sürüklenen bir asmayı, bükülmüş bir kamışla bağlıyor, gelecek yılın tomurcuklarına da dikkat ederek, gül ağacı yaprağı eteğini kıvırıyorum. Islak toprağı, özsuyu çekilmiş otları kazıyorum, içimde toprağın dolgun atı, içimde köstebeğin dolambaçlı koridoru, içimde daha aşağısı, içim hiç ışık görmemiş bir kaya gibi; bin ayak aşağıya saldı, kumlu taş ve pas tadı taşıyor artık su yeşili, o tişörtü gördüğümden beri.

   Bugün aslında "son kez"lere yüreğim küçülmedi belli ki! Evim benim için her zaman ne idiyse gene o olarak kalıyor, bir kutsal emanet, bir in, bir kale, gençlik mucizesi. Başka bir karanlık yeteneği şimdi, kelimelerdeki.  Son bir dakikada toprakçı ruhum uzandı, yarı bu dünya, yarı öbür dünyadayım. Belki, son sabahtır. Ders...bitti.

Okumaya Devam Et ↬

Orta Sınıf Yeni Proletarya Olursa - Milenyum İnsanları

   James Graham Ballard, 1930 Şanghay doğumlu İngiliz bilimkurgu ve transgressif kurgu yazarıdır. Pearl Harbor baskınıyla beraber 1942 yazından savaş bitimine kadar tutsak kalmış; savaş, tutsaklar kampı ve atom bombası gibi şeyleri ilk elden gözlemlemiştir. 1946’da İngiltere’ye yerleşmiş ve Cambridge Üniversitesi’nde psikiyatri eğitimi görmüştür. Kısa süre Kanada’da Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde de bulunmuştur. Yazarlık kariyerine kısa öykülerle başlamış, "Prima Belladona" adlı ilk öyküsü 1956’da Science Fantasy dergisinde yayımlanmıştır. Post-apokaliptik bir eser olan ilk romanı The Drowned World ise 1962’de yayımlanmıştır. 1984’te yayımlanan Güneş İmparatorluğu’nda savaş deneyimlerini kurgulamıştır. Eser, Guardian Edebiyat Ödülü ile James Tait Black Ödülü’nü kazanmış, Booker Ödülü’ne ise aday olmuştur.

   “1939-1984 arasında İngilizce yayımlanan en iyi 99 eser” listesinde Sınırsız Rüyalar Diyarı adlı eseri yer almıştır. Bazı eleştirmenlerin Calvino’ya benzetmesine şaşırmadığım yazarın eserlerinde Borges’ten de izler görülür.

   J.G. Ballard’ın suç üçlemesinin son kitabı Milenyum İnsanları’nı yenik doğmaya mahkum bir devrim öyküsü olarak kurgular. Tıpkı 19.yüzyılın Paris komünü gibi. Ama roller değişmiş devrimin öncülüğünü yeni proleterya yani orta sınıf almıştır."...yeni bir devrim gerçekleşiyordu; öyle alçakgönüllü ve iyi huylu bir şeydi ki hemen hemen kimse farkına varmamıştı" sözleriyle açılan kitap umursamaz, robotlaşmış kamusal alan karşısında var edilmeye çalışılan yeni bir ütopik çabayı konu alır. Bir taraftan toplumsal değişim talebinin ayartıcılığı, sistemin her zamanki bastırma tedbirleri ve diğer taraftan günümüz dünyasında El Kaide tipi grupların sergilediği amaçsız şiddetinin sorgulanmasına yer verir. Ballard son 30 yılda yinelediği gibi soluğunu ensemizde hissettiğimiz birçok yakın gelecek tablosu oluşturur. Baskıcı olmayan her ütopya gibi ikircikli ve insan denilen tuhaf şeyin derin iç uzayını kaplayan tüm aydınlık ve karanlık yönlerini yansıtarak bunu yapar.

   Milenyum İnsanları, Kokain Geceleri ve Süper Kent ile birlikte bir ideoloji olarak elimizde yalnızca tüketicilik kaldığında neler olabileceğini inceleyen detektif romanları üçlemesinin sonuncusu. “İnsanlar yaşamlarındaki en ahlaki seçimin bir sonraki arabalarının rengi üzerine olduğu gerçeğine çok içerliyor,” diyor Ballard tahripkârca. “Elimizde kalan yalnızca kendi psikopatolojimiz. Bu sahip olduğumuz tek özgürlük -tehlikeli bir durum bu.”

Milenyum İnsanları, Heathrow Havaalanı’na yapılan ve üç kişinin ölümüne neden olan bombalı saldırıyla başlar. Romanın önermesi şudur: “Orta sınıf yeni proletaryadır.” Ballard’ın bir başka gated1 topluluğu olan Chelsea Marina sakinleri, okul ücretlerinden, özel sağlık giderlerinden, gizli vergilerden ve parkmetrelerden o kadar bıkmışlardır ki, toplumsal sorumlulukların ve tüketim kültürünün kendi kendini dayatan yüklerinden soyunmaya başlarlar. Anlatıcı psikolog David Markham gibi diğerleri de karizmatik çocuk doktoru Richard Gould tarafından orta sınıf metropolünün sembollerine -Ulusal Film Merkezine, BBC’ye, Modern Tate Galerisine- saldırmaya ve sonra da banliyölere yönlendirilirler.

Ama bu orta sınıf isyancıları, kendi ezilmişlik iddialarını kendileri ne kadar ciddiye alıyor? Kitapta, bir noktada, Chelsea Marina sakinlerine sokaklara Japon film yönetmenlerinin isimlerinin verilmesi teklif ediliyor, ama bu fikirden “mülk değerlerinin zarar görebileceği” endişesiyle hemen vazgeçiliyor…

Bu kitap da, Ballard’ın diğer kitapları gibi, sapkın altüst oluşlarla ve huzur kaçıran paradokslarla dolu -“Şiddeti huzur dolu bir gösteriden daha fazla kamçılayan bir şey yoktur” ya da “Eğer hedefin küresel para sistemi ise bir bankaya saldırmazsın. Yanı başındaki Oxfam’a2 saldırırsın,” gibi.

   Roman "...ama aslında başka bir zamanı düşünüyorum o anda, Chelsea Marina’nın gerçekten bir vaatler ülkesi olduğu kısacık dönemi; genç bir çocuk doktorunun halkını özgür bir cumhuriyet, sokak işaretleri olmayan bir şehir, cezaları olmayan olaylar ve gölgesi olmayan bir güneş yaratmaya ikna ettiği o kıssacık zamanı düşünüyorum" sözleri ve geleceğe yönelik bir dönüşüm çiçeğinin filizlenen ilk tomurcuklarıyla biter. Bittiğinde acı bir tat bırakıyor sizde.

Okumaya Devam Et ↬

Calvino Tarot Bakarsa! - Kesişen Yazgılar Şatosu

  Italo Calvino kitabın başında uzunca bir önsöz ile yazım sürecini anlatmış. Tarot kartlarıyla ilgilendiği bir dönem kimi kartları rastgele sırayla önüne açıp onları hikayeleştirerek bu kitabı oluşturmaya başlamış, daha güzel bir şekilde anlatmış bunu ama kısaca böyle diyebiliriz. Kitabın özel bir yerinin olmasını sağlayan durum da bence bu yazılış süreci.

  "Tarotla ilgilenmeyen biri için hiçbir şey ifade etmeyecek bir kitap..." hissiyatı almış olabilirsiniz, ben de bundan korkuyordum ancak Calvino, kendisinin de tarota karşı çok özel bir ilgisinin ve hatta tarotla ilgili pek bilgisinin olmadığını da anlatmış kitapta. O sebeple böyle bir fikire kapılmadan okuyabileceğimiz konusunda bizi de rahatlatmış. Birçok hikayede bir kartın anlamı değil, kartın üzerindeki desenin arka planındaki orman vb; örneğin bir karttaki şövalye karakteri değil de o şövalye karakterinin elindeki kılıç ya da şövalyenin arkasındaki bir dere hikayede kullanılırken kartın esas anlamı olan soyut kavram hikayenin içinde hiç kullanılmadan geçilmiş. Muhtemelen tarota ilgisi olanlar daha çok keyif alacaklardır lakin ben gibi ilgisi ve bilgisi olmayanlar bazı yerlerde üzerinde ayrıca durulan belirli kartların tarot falındaki anlamını öğrenmek için internetten kartı araştırabilir.
Öyküler birbirinden bağımsız gibi görünse de birinin bittiği yerde diğeri başlayabiliyor veya ortak öğelere sahip öyküler var. Bu öyküleri sıralı bir şekilde baştan sona okumak gerekiyor, zaten yazarın yolunun bir şatoya düşüşü ve öykülerin nasıl anlatılmaya başlandığı gibi bir girizgah da var ve o girizgahı okumadan rastgele bir öykü okumak da çok sıkıntılı olacaktır.

  Kesişen Yazgılar Şatosu, iki ayrı bölümden oluşuyor. Bu iki bölüm, tematik benzerlik taşıyan iki uzun öyküden oluşuyor.

  İlk bölümü oluşturan ve kitaba da adını veren Kesişen Yazgılar Şatosu, Ortaçağda yolları bir şatoda kesişen bir grup insanın yemek masasında toplanmalarını, konuşamadıklarını fark etmeleri üzerine de tarot kartları aracılığıyla öykülerini birbirlerine sezdirmelerini anlatıyor.

  İkinci bölümü ise, “Kesişen Yazgılar Meyhanesi” isimli öykü oluşturuyor. Bu öyküde de yine bir grup insanın yolları bir meyhanede kesişiyor ve yine konuşamayan insanlar yine tarot kartları aracılığıyla öykülerini sezdiriyorlar. Bu öyküdeki farklılık ise zaman olarak gösterilebilir. İkinci öyküde anlatılanlar Rönesans döneminde geçiyor.

  Kesişen Yazgılar Şatosu, biçimsel olarak da özgün bir yapıt. Calvino öykülerini anlatanların açtıkları kartları da bizimle paylaşıyor ve bu kartlar açılma sırasına göre önce metinlerin yanında sonra da her öykücüğün sonunda toplu olarak bize veriliyorlar.

  En beğendiğim öykü ise "Ruhunu Satan Simyacı" oldu ki alıntılayalım o meşhur konuşmayı:

"Neden korkuyorsun, ruhumuzun şeytanın eline geçmesinden mi?"

"Hayır, ona verecek ruhumuz olmamasından."

  Sık sık öykülere müdahale etmek isteyip bir anda kendimi o öykülerin birinde buldum. İster istemez kapılıp gittim kartların arasına. Tarota da bir ilgim başladı bu kitaptan sonra ama şimdilik bu konuyu askıya aldım. Calvino okumaya devam edeceğimden kesinlikle emin oldum bu eserle birlikte.

  Farklı ve son derece ilginç bir yazım süreci ile ortaya konmuş bir eser okumak isterseniz mutlaka denemenizi öneririm.

Alıntılarla bitiriyorum, iyi okumalar.

"Farklı kuşaklar birbirlerine hep ters bakar, salt anlaşmamak için konuşurlar, mutsuz yaşamalarının ve düş kırıklığı içinde ölmelerinin suçunu hep birbirlerine atarlar."

"Ay, yenik bir uydudur, ama üstün gelen yeryüzü, onun tutsağı durumundadır."

Okumaya Devam Et ↬

Geceye Şarkı - Georg Trakl

1 
Bir nefesin gölgesinden doğma bizler
Dolanıp durmaktayız terk edilmişliklerde
Bizler, yani sonrasızlıkta yitirilenler,
Kurbanlarız, adandıklarımızı bilmezcesine.
Dilenciyiz sanki, yok benim diyebileceğimiz,
Kapalı kapılar önünde birikmiş delileriz.
Körler gibi kulak kabartmışız, içinde
Fısıltılarımızın yitip gittiği sessizliğe.
Hedefi olmayan yolcularız bizler,
Bulutlarız, rüzgârlarda dağılan,
Ya da ölümün soluğunda üşüyen çiçekler,
Yerimizden kopartılmayı beklemekteyiz.


2
Varsın, son acılar da somutlaşsın bende,
Savunmuyorum kendimi, ey karanlık güçler.
En büyük sessizliğin yolu sizlerden geçer,
O yoldan yürürüz en serin gecelere.
Soluğunuzla daha sesli alevlere boğmaktasınız beni,
Sabır! Yıldızlar kora dönüşürken, düşler kaymakta
Bize adlarını söylemekten kaçınan diyarlara,
Oralara ancak feda edersek girebiliriz düşlerimizi.


3
Sen ey kapkara yürek, ey karanlık gece,
Kimdir yansıtan, en kutsal zeminlerinizi,
Ve kötücülüğünüzün son vadilerini?
Acılarımız karşısında donup kalmış maske -
Acılarımız ve hazlarımız karşısında
Taştan bir gülümseme boş maskenin dudaklarında
Bir kaya, bütün ölümlülerin çarpınca kırıldığı,
Üstelik varlığı bize bile kapalı.
Ve sonra dikildiğinde karşımıza bir yabancı düşman,
Alaylarıyla aşağılayarak ölesiye didinmemizi,
O zaman daha bir hüzünlü olur şarkılarımız ezgileri
İçimizde ağlayan ise kalır anlaşılamadan.


4
Sensin, sarhoşluğu geçiren Şarap,
Ben, şimdi güzel danslarla kanamaktayım
Ve taçlandırmak zorundayım acımı çiçeklerle!
Bağrındaki en derin anlamın istediği buysa, ey gece!
Kucağındaki bir arpın telleriyim sanki,
Ve son acılarım uğruna şimdi
Senin karanlık şarkın boğuşmakta yüreğimde,
Beni ölümsüz kılıp, bir şişe çevirmekte.


5
Bu huzur - ey derin huzur!
Yok artık dini bütün çan sesleri,
Sen, ey acıların tatlı anası, sen -
Barışın, sanki ölümün enginliği.
Sar o serin ve sevecen ellerinle,
Sar bütün yaraları -
Böylece içten kanasınlar yalnızca -
Sen, ey  acıların tatlı anası!


6 
Bırak, suskunluğum senin şarkın olsun!
Ne ifade edebilir ki fısıldayışları sana,
Hayatın bahçesinden ayrılmış bir yoksulun?
Bırak, hiç adın olmasın iç dünyamda -
Ruhumda oluşmuş, ama düşlerden yoksun,
Artık sesi kalmamış bir çan gibi,
Tatlı gelini acılarımın,
Ve uykularımın sarhoş gelinciği.


7 
Toprakta ölüşlerini duydum çiçeklerin,
Ve havuzların sarhoş yakınmalarını,
Bir de çanların söylediği bir şarkıyı,
Gece, ve fısıldayan bir soru;
Ve bir yürek - yaralanmış ölesiye,
Yoksul günlerinin ötesinde.


8
Suskundu karanlık, beni söndürdüğünde,
Gün ortasında ölü bir gölgeydim -
O zaman çıkıp mutlulukların evinden
Yürüdüm gecenin derinliklerine.
Şimdi bir gölge oturmakta yüreğimde,
Bir gölge, hissetmeyen günün çoraklığını -
Ve dikenler gibi sana doğrulup gülümseyen,
Senden, yalnız senden yana, ey gece!


9 
Ey gece, acılarımın önündeki dilsiz kapı,
Gör artık bu karanlık yara izinin kanadığını
Ve kabından taşmak üzere olduğunu çektiklerimin!
Ey gece, ben hazırım artık!
Ey gece, unutmuşluğun bahçesi, darmaduman,
Yoksulluğumun dünyaya kapalı ihtişamında,
Salkımlarla, dikenli çelenkler de solmakta,
Gel, ey en yüce zaman!


10 
Bir zamanlar gülmüştü içimdeki şeytan.
Ben, bir ışıktım parıltılı bahçelerde,
Oyunlarla dansların eşliğinde,
Bir de aşkın şarabı, başımı uyuşturan.
Bir zamanlar ağlamıştı içimdeki şeytan.
Ben, bir ışıktım sancılı bahçelerde,
Kadere boyun eğişin eşliğinde,
Parıltısıyla, yoksulluğun evini nura boğan.
Şimdi ağlamadığına ve gülmediğine göre o şeytan,
Yitip gitmiş bir gölgeyim bahçelerde
Ve ölüm karası eşliğinde,
Boş gece yarısının  sessizliğiyle dolaşan.


11 
Zavallı gülümsemem sana ulaşma çabasında,
Hıçkıran şarkım ise yitip gitmekte karanlıkta.
Artık yolumun sonuna varmak, tek istediğim.
Bırak gireyim senin tapınağına.
Bir zamanlar ki gibi, çılgınca ve dindarca
Ve sessiz bir duayla önünde eğileyim.

12 
Geceyarısının derinliğinde, sen
Ölü bir sahilin suskun denizin yanında,
Ölü  bir sahil: Bir daha asla!
Gece yarısının derinliğinde, sen
Gece yarısının derinliğinde, sen
Gökkubbesin, bir zamanlar yıldızının parladığı,
Bir Gökkubbe, artık hiç bir Tanrı'nın çiçek açmadığı.
Gece yarısının derinliğinde, sen
Gece yarısının derinliğinde, sen
Döllenmeden kalansın sıcak bir rahimde,
Ve hiç can bulamamış, öylece!
Gece yarısının derinliğinde, sen

Georg Trakl

Çeviri: Ahmet CEMAL

Okumaya Devam Et ↬

Calvino'dan Dantel Gibi Dokunmuş Kentler

   Calvino’nun kendi ifadesiyle “Görünmez Kentler, Marco Polo’nun Tatar İmparatoru Kubilay Han’a sunduğu bir dizi gezi notu…” . Çağdaş İtalyan yazınının bu büyük ustası, insan ile nesne arasındaki yaşam kavgasını bu başyapıtında şiirsel bir dille sunar bizlere. Kitaptaki metinler Venedikli Gezgin Marco Polo ve tüm ağırlığı ile dünyanın ve insanlığın üzerine çökmüş bir imparatorluğun başındaki Kubilay Han’ın; görünürde kentleri konu aldıkları, aslında insanı, doğayı, iktidarı sorgulayan konuşmalarından oluşur.

   Anlatılan yerler, her birine bir kadın ismi verilmiş kurmaca kentlerdir. Calvino, anlatıyı göstergeler üzerine kurmuştur ve kitap göstergebilim açısından temel yazınsal yapıtlar arasında yer alır. Yapıtta, diyalektik ikili karşıtlıklar ön plandadır. Göstergebilim hakkında da şöyle bir makale buldum, merak edenleri böyle alalım. Tık tık

   Görünmez Kentler'de zaman ve mekan hem iç içe geçip birbirine karışarak kendine özgü ve aynı zamanda bütüncül bağlamını yaratır, hem de bu bağlam içinde çözünerek kendini bağlamından koparır. Böylelikle Görünmez Kentleri görmeye çalışan okuyucu, hem bunları akıl yoluyla var etmeye çalışırken, hem de görünen/var olan kentleri, birer imge haline getirerek buharlaştırır. Calvino belirli bir kurgu üzerine oturtmuş yapıtını. Marco Polo’nun anlattığı kentler ayrı bir sıra izlerken, Marco Polo ile Kubilay Han’ın felsefi içerikli söyleşileri yine ayrı bir biçimde şiirsel metinler olarak sunuluyor. Benim en sevdiğim kısımlar da bunlardı açıkcası. Kentlerle bağlantısı yokmuş gibi görünen bu metinler aslında kentlerle bir bütünlük oluşturuyorlar.

   “Görünmez Kentler” insanı, yaşadığımız evreni, içsel dünyamızı irdelemeye, sorgulamaya itiyor. Okurdan da katkı bekliyor bir bakıma, yer yer düşünecek, yer yer de gözlerinizi kapatıp hayal edeceksiniz. Yapıtı dilimize Işıl Saatçioğlu İtalyanca aslından çevirmiş. Benim elimdeki Remzi Kitabevinden basımı ve kütüphaneden ödünç aldım, en kısa zamanda da YKY basımını da satın alıp kütüphaneme ekleyeceğim. Özenli, keyifle okunan bir metin. Çevirmenin yapıtın sonuna eklediği İtalo Calvino ve Görünmez Kentler üzerine bizlere aktardığı bilgilendirici çalışması da önemli bir kaynak, bence ilk olarak onları okumada fayda var. Düşünmeyi seven, kolaycılıktan kaçan okur için kitaplıklarında bulundurmaları önemle rica olunur. Özellikle Borges severler mutlaka bir bakmalısınız demeden geçmeyelim.

   Kitaptan birkaç alıntı ile bitiriyoruz.

*Doğru yolu bulmak için kaybolmak gerekir. Labirent, içine giren kaybolsun ve dolaşsın diye yapılır. Ama labirent, o aynı kişiye, yeni bir plan çizmesi ve labirentin gücünü yok etmesi için bir başkaldırıyı da düşündürür. Bunu başardığı takdirde insan labirenti yıkacaktır; onu boydan boya geçen biri için labirent yoktur.

*Kitap bir alan; okur içine girmeli, dolanmalı, belki kendini kaybetmeli, ama belli bir noktada bir çıkış hatta birçok çıkış bulmalı. Kitap, dışarı çıkabilmek için bir yola koyulma olanağı.

*Biz canlıların cehennemi gelecekte var olacak bir şey değil, eğer bir cehennem varsa burada, çoktan aramızda; her gün içinde yaşadığımız, birlikte, yan yana durarak yarattığımız cehennem. İki yolu var acı çekmemenin. Birincisi pek çok kişiye kolay gelir: Cehennemi kabullenmek ve onu görmeyecek kadar onunla bütünleşmek. İkinci yol riskli: sürekli bir dikkat ve eğitim istiyor; cehennemin ortasında cehennem olmayan kim ve ne var, onu aramak ve bulduğunda tanımayı bilmek, onu yaşatmak, ona fırsat vermek.

*Ya­şanmamış gelecekler geçmişin dallarıdır yalnızca: kuru dalları. "Bütün bu yolculuklar geçmişini yeniden yaşamak için mi?" diye sordu bu noktada Han. Şöyle de sorabilirdi aslında: "Bütün bu yolculuklar geleceğini yeniden bulmak için mi?” Şöyle cevap verdi Marco: "Başka yer, negatif bir aynadır. Yolcu sahip olduğu tenhayı tanır, sahip olmadığı ve olmayacağı kalabalığı keşfederek.”

*Merdivenli yolların kaç basamaktan oluştuğundan, kemer kavislerinin açı derinliğinden, çatıların hangi kurşun levhalarla kaplandığından söz edebilirim sana; ama şimdiden biliyorum, hiçbir şey söylememiş olacağım sonunda. Zira bir kenti kent yapan şey bunlar değil, kapladığı alanın ölçüleri ile geçmişinde olup bitenler arasındaki ilişkidir.

*Edebiyatın sınırsız evreninde, dünya imgemizi değiştirebilecek yepyeni veya çok eski yollar, üslup ve biçimler açılır önümüzde her zaman... Ama edebiyat sadece düş peşinde koşmadığım güvencesini bana veremiyorsa, o zaman içinde her türlü ağırlığın çözülüp dağıldığı hayallerime gerekli besini bilimde ararım.

*Eğer bir gün kendinin yarısı olabilirsen, ki bunu bütün gönlümle dilerim, bütünlüğü olan beyinlerin sıradan zekâsını aşan şeyleri anlayacaksın. Kendi yarını ve dünyanın yarısını yitirmiş olacaksın, ama geride kalan o yarı, bin kez daha derin, daha değerli olacak. Hatta her şeyin sana benzer şekilde ikiye bölünüp parçalanmasını isteyeceksin, çünkü güzellik, bilgelik ve adalet parçalardan oluşan şeyde vardır.

*Yolculuk yapa yapa farklılıkların kaybolduğunu fark ediyor insan: her kent bütün öteki kentlere benziyor sonuçta, biçim, düzen ve uzaklıkları değiş tokuş ediyor aralarında yerler, 'biçim'siz, ince bir toz bulutu kaplıyor kıtaları.

*Keşke her şey böyle ikiye bölünebilse... Böylece herkes bön ve cahil bütünlüğünden kurtulabilse. Bir bütündüm ben ve her şey doğal, karmakarışık ve anlamsızdı gözümde; her şeyi gördüğümü sanıyordum, oysa gördüğüm bir kabuktu yalnızca.

*Eğer erkek ve kadınlar o kısacık düşlerini yaşamaya kalkışsalar her hayal bir kovalamaca, bir aldatmaca, bir anlaşmazlık, karşıtlık ve baskı hikâyesinin yaşanmaya başlayacağı bir insana dönüşür ve hayallerin atlıkarıncası duruverirdi.

*Bir kentte hayran kaldığın şey onun yedi ya da yetmiş yedi harikası değil, senin ona sorduğun bir soruya verdiğin yanıttır.

*Anlatıya yön veren şey ses değil, kulaktır.

*Bellek denen şey çok zengin: Sürekli yineler göstergeleri, yineler ki kent var olmaya başlasın.

*Başka yer, negatif bir aynadır. Yolcu sahip olduğu tenhayı tanır, sahip olmadığı ve olmayacağı kalabalığı keşfederek.

*Kentler vardır, yıllarla ve değişerek arzuları biçimlemeyi sürdürürler; kentler vardır, ya arzularca silinir ya da arzuları siler, yok ederler.

*Kentlerle ilişkimiz rüyalarla olduğu gibidir: hayal edilebilen her şey aynı zamanda düşlenebilir, oysa en beklenmedik rüyalar bile bir arzuyu, ya da arzunun tersi, bir korkuyu gizleyen resimli bir bilmecedir. Kentleri de rüyalar gibi arzular ve korkular kurar; söylediklerinin ana hattı gizli, kuralları saçma, verdiği umutlar aldatıcı, her şey başka bir şeyi gizliyor olsa da.

*İki yolu var acı çekmenin: Birincisi pekçok kişiye kolay gelir: cehennemi kabullenmek ve onu görmeyecek kadar onunla bütünleşmek. İkinci yol riskli: sürekli bir dikkat ve eğitim istiyor; cehennemin ortasında cehennem olmayan kim ve ne var, onu aramak ve bulduğunda tanımayı bilmek, onu yaşatmak, ona fırsat vermek.

KENTLER VE ANI 1 – DIOMIRA

“İnsan oradan yola çıkar, üç gün hep doğuya giderse, Diomira’da bulur kendisini.”

KARINA PUENTE ITALO CALVINO’NUN GÖRÜNMEZ KENTLER’İNİ İLLÜSTRE ETTİ

Okumaya Devam Et ↬

Müsveddeler - Didem Madak

“Tekirdir tekerlenir bir saranı bulunmaz”

diyen o adama....

1-

Anlatarak bitiriyorum hayatımı

Bilmiyorum başka nasıl bitirilir bir hayat

Bir çiçek çizdim bu akşam avcuma

İsmini her şey koydum.

Simli ojeler sürdüm yalnızlıktan sıkıldığımdan.

Müsveddesi gibi şimdi tırnaklarım

Yıldızlı bir gecenin.

Yıl 2000

Tekke ve zaviyeleri kapatıldı kalbimin

Tombul güvercinler dolaşırdı kiremit çatısında

Bulutlar akardı paçalarından, uğuldarlardı.

Kuşların şarkılarından anlarım.

Kimse hayra yormaz beni

Kuşbaz ve uçmaya meraklı, 

Ütüsüz giyerim karabasanlarımı

Sakarım, sık sık çarpar deviririm yazgımı

İçimdeki suyu döktükten sonra işte, ondan sonra

Şikayetim yok, rahatım.

Taşralı ve safım.

Yağmurda unutulmuş bir Tanrı’yla ahbabım

Balkonda asılı kalır günlerce gökkuşağım, 

Deterjan reklamına çıkacağız biz ikimiz Tanrı’yla

Ben böğürtlen lekeli çocuğu oynayacağım, 

O kirli beyaz gömleğim.

Ah bir de şu gömleğe, göynek diyecek kadar 

Cesur olaydım.

Teyzem öldü.

Kırkı yeni çıktı

En iyi hikayeleri ölüler anlatır

Ölülerin anlattığı hikayeler

İnşirah suresi gibi insanı ayartır

Kırmızı günleriyim ben takvimlerin

Okullar tatil oluyor ben söz konusu olduğumda

Şeker istemeye geliyor çocuklar.

Oyun oynuyoruz, 

Sağlam bir halatla çekiyorum acıyı kendime doğru.

Siyah iş günleri müdahale ediyor hayatıma

Mor bir köşe yastığı gibi isyankar oturmak istiyorum, 

Ben oysa divanın en ucunda.

Çorba pişirmek istiyorum, 

Sonra kalkıp ekmek kızartmak, 

Bıçağın ucuyla kazımak aşkı fazla kızardığında.

Söyleyin ateşe, 

Ruhunu üflemesin benden gayrısına.

Çiçek silindi bu sabah ellerimi yıkadığımda

“Ellerim bomboş...”

Kötü şiirlerden koru beni Tanrım

Amin!

2-

Bir şaşkınlık şarkısı olarak besteliyorum aşkı

Kaprisli notalar, huysuz sololarla

Bekçisi olmayan geceler denk geliyor bana, 

Çaresiz bekliyorum, 

Düdük çalıyorum, 

İki el ateş ediyorum havaya.

Gecenin bir yarısı oturup ağlıyorum bir çocuk parkında

Ulumak gibi ağlıyorum

Köpekler koşuyor sağımda solumda

Tanrım! 

Diyorum sadece

Başka bir şey diyemiyorum zaten o an.

İyi niyetli ve sevimli bir kızdan kalanlar

Sallanıyor durmadan boş salıncaklarda

“Üzgünüm” diyor, 

Bir mutluluk şiiri yazamam bu saatten sonra!

Yoksul çocuğuydun sen benim 23 Nisan sabahımın

Şiir okutmadım sana, folklor oynatmadım.

Yoksulluk diyorum, 

O an, 

Ucuz lafların çalılarına takılıyor şiirimin elbiseleri.

Sen tuz ol en iyisi sevgilim

Ben ekmekle duruma müdahale edeyim.

Bırak hazır soyunmuşken

Kuru öksürüğüne elma kabuğu ve tarçın tavsiye edeyim.

Tasfiye ettiler beni kediler aralarından

Yar olmaz bundan sonra sarmandan sana.

Beni tasfiye ve tavsiye arasındaki karışıklıkta

Müsait bir yerde bırak sevgilim.

Hem otuzumu geçtim azıcık

Gerisini ben yürürüm artık.

Çizgili olsun, buruşsun yüzü, 

Şiirlerim için yaşlanma etkilerini geciktirici krem kullanmayacağım.

Yokuş aşağı şarkımı söylerdim, sarhoş

“Kanatlarım vardır benim uçarım”

Koşup kaşe kabanından yakalardın uyduruk şarkılarımı

Ne çok ısıttın beni, 

Ne çok ısıttım seni, 

Buruştu ve kirlendi

23 Nisan’da takılan simli ve tül kanatlarım

Kurtulamadım, üstümde kaldı.

Ben sevgilim...

Bir çocuk bayramı gibi yaşamak isterdim her aşkı

Cezaya kaldım.

Bir mutluluk şiiri yazamamaktan dolayı

İmlamı iyice bozsam da farketmez artık.

Kime ne “de-da”ları ayırmasam? 

Noktalarda durmasam, 

Bir ünleme koşsam yalnızca, 

Sonu uçmak olan çığlığa.

Kime ne anlatarak bitirsem hayatımı? 

Ölümüme de bir şiir yamar nasıl olsa birileri artık.

3-

Bazı vakitler tren geçiyor evin yakınından

Yaşlanıyorum pencereden her bakışımda

Anna Karenina’yı taklit ediyor zaman, 

Atıyor kendini raylara.

Neden her aşk

Bir kadının cenazesini kaldırır mutlaka.

Sevdiğim adamlar çarpıyor camlarıma

Bir kelebek gibi kocaman, kara

Pervazlarımda kuruyorlar sonra

Begonya tozlanıyor, 

Unutmanın gözyaşları sanki bu tozlar.

Annemin temizlik günleri gibiyim

Yorgun, solgun ve beyaz.

Kardeşim ayağını sallıyor sevdiği şarkılarda

Birini çok sevmek gibiyim

Sütle siliyor tozlarımı kardeşim.

Kestane pişiririz diyoruz sobada

Hayallerimiz çatlıyor sonra, çıtırdıyor, kızarıyoruz.

Bu şiirden bir bölümü attım

Kilometrelerce uzağa

Tavşanlı pijamalarımla balkona çıkıp el salladım ardından

Havaya uçuracaktı şiirimi az daha, 

Attım.

Lokum getirmişti ve kitap, 

Ben ruhunu getirsin istemiştim oysa.

Onu da tam buradan attım.

Ben ne de olsa yakıp yıkanlar listesinde

Ölü yada diri arananlardanım.

Bir Doğuş şarkısı söyletiyorum bazen hayatıma: 

“Aramızda uçurumlar söz konusuyken”

Uçurumlarda tenzilat varken hazır

Uçalım, hadi uçalım

Ben nasıl olsa

Bu müsveddelerin ortasında yalnızım.

Didem Madak

Okumaya Devam Et ↬